“Parti devleti” olgusunun yerel versiyonu: “parti belediyesi”…

Ali Rıza Avcan

5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu‘nun 17. maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanunu‘nun 37. maddesine göre; belediye başkanları, bir kamu kurumu olan belediyelerin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisi olup, ilgili kanunlarda gösterilen esas ve usullere göre belediye sınırları içindeki seçmenler tarafından doğrudan seçilir. Belediye başkanları ayrıca görevlerinin devamı süresince siyasi partilerin yönetim ve denetim organlarında görev alamaz; profesyonel spor kulüplerinin başkanlığını yapamaz ve yönetiminde bulunamaz.

İşte o nedenle, belediye başkanı olarak seçilenlerin seçimi izleyen dönemde hem temsil ettikleri kamu kurumunun bağımsızlığını koruyup geliştirmek, hem de hangi siyasi görüşte olursa olsun kentte yaşayan ya da çalışanlara karşı adil ve eşit davranmasını sağlamak amacıyla yakalarındaki parti rozetlerini çıkararak kendi partilerine ve partililerine değil; kendi partisinden olsun ya da olmasın herkese hizmet etmesi, belediye hizmetlerinde partizanca davranmaması istenir. Seçilen adayın mazbatasını aldıktan sonra kentte yaşayan ya da çalışan “herkesin belediye başkanı” olması beklenir. O nedenle de, belediye başkanı olduktan sonra partisinin yönetim ve denetim organlarında görev almaması; hatta taraftarlığa ya da fanatikliğe yol açmamak amacıyla profesyonel spor kulüplerinin başkanı olması ya da yönetiminde bulunması istenmez.

Kamu yönetimi açısından önemli olan bu “tarafsızlık ilkesi” ne yazık ki, parlamenter sistemin çöküp yerini otoriter başkanlık sistemine terk etmesinden sonra değişmiş, hepimizin cumhurbaşkanı olması gereken makamlar bundan böyle “parti devleti” anlayışıyla siyasi partilerin genel başkanları tarafından işgal edilir olmuştur.

Anlaşılan o ki, merkezi yönetimde yer almayan CHP de seçimin hemen arkasından kazandığı belediyelerdeki belediye başkanlarına gönderdiği 5 Nisan 2024, 2024/1408 sayılı yazı ile devletin doğrudan doğruya siyasi partiler ve parti genel başkanları tarafından yönetilmesi ya da kendi güdümüne sokulması rüzgarına kapılarak, yerel iktidarı parti yönetimine bağlamak hevesine kapılmıştır.

Çünkü genel başkan yardımcısı Gökan Zeybek ile genel sekreter Selin Sayek Böke tarafından imzalanmış bu genelge ile, seçilen CHP‘li belediye başkanlarının CHP genel merkezi tarafından hayata geçirilecek performans değerlendirmesi, başarı karnesi düzenlenmesi ve belediye hizmetlerinin belirli bir standardın üstünde tutulması amacıyla hiçbir anket ve araştırma şirketiyle anlaşma yapmaması, bu şirketlere abone olunmaması; ayrıca, belediye üst yönetimi ile şirket ve iştiraklerinde gerçekleştirilecek belediye başkan yardımcısı, yönetici ve uzman kadro atamaları için, CHP yerel yönetimlerden sorumlu genel başkan yardımcısı ile; yani şu an bu makamı işgal eden Gökan Zeybek ile görüş alışverişinde bulunulmasının istendiği görülmektedir. Böylelikle bundan böyle CHP genel merkezinin birlikte çalıştığı, tavsiye ettiği ya da kayırdığı, keseri CHP’den yana yontan, muhtemelen CHP‘lilere ait anket ve araştırma şirketleriyle genel merkezin önerdiği bir takım partililerin hiçbir liyakat ilkesi dikkate alınmaksızın belediyelerde görev verilmesi, önemli makamlara atanması gibi müdahaleci anti demokratik uygulamalarla karşı karşıya kalınacaktır.

Bir siyasi partinin kendi temsilcisi ya da üyesi olan belediye başkanlarına yardımcı olup ona tavsiye ve öneriler yapması, kendi yönetimindeki belediyelere iyi yönetim adına tavsiyelerde bulunması arzulanan, olağan ve doğru bir yönetim yaklaşımı olmakla birlikte; CHP‘li belediyeleri ağır vesayet denetimi altında tutan Cumhurbaşkanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve valilikler gibi AKP emrindeki merkezler dışında CHP merkezli yeni bir vesayet organı yaratmak, ihale mevzuatına göre belediyelerin kendi özgür iradeleriyle seçmesi gereken anket ve araştırma şirketleriyle atama gibi önemli işlerde parti genel merkezinden onay alınmasını istemek, CHP‘nin bugüne kadar savunduğu Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı gibi evrensel hukukun temel ilkeleriyle CHP‘nin halen yürürlükte olan programına aykırı olduğundan yerel demokrasiyi tehdit eden yeni bir tehlikeyi işaret etmektedir.

Bu durumda, “bu usul sanki daha önce uygulanmıyor muydu?“, “Tunç Soyer döneminde İzmir‘i hiç tanımayan ya da İzmirlilerin bilip tanımadığı Kemal Kılıçdaroğlu‘nun özel kalem müdürü Tuncay Ceylan, genel başkan yardımcısı olduktan sonra tu-kaka ilan edilen milletvekili eskisi Eren Erdem gibi isimler genel merkezin emriyle ya da tavassutuyla İzmir‘e gönderilip önemli görevlere getirilmiyor muydu?” ya da “belediye başkanları genel merkezi memnun etmek için kendilerine gelen her teklifi kabul etmiyor muydu?” diye geçmişi hatırlatarak beni uyarmak isteyebilirsiniz…

Evet, ama ben de size, bu kez hepimizin görüp okuyabileceği; hatta arşivleyip saklayabileceği bir parti genelgesi ile bu durumun belgelenip görünür hale geldiğini; böylelikle AKP iktidarının yaşama geçirdiği ve bizlerin de şikayetçi olup eleştirdiği “parti devleti” olgusunun benzeri olan “parti belediyesi” anlayışının, aday gösterildikleri için genel merkeze medyun ve meftun olan yeni “evet efendimci” belediye başkanları eliyle hayata geçirilmek istendiğini söyleyebilirim…

Bir yanda AKP iktidarının, diğer yanda da CHP genel merkezinin kendi iktidar alanındaki her önemli iş ve işlemi kendi parti iradesine bağlama uygulamaları, yerel demokrasinin gelişip güçlenmesi ve belediyelere ait kurumsal özerkliğin sağlanıp korunması açısından birbirine benzer anti demokratik darbe suçlarını oluşturduğu için; CHP genel merkezinin kendi parti programına aykırı bu sevdadan vazgeçmesi, “hepimizin belediye başkanı” olarak görmek istediğimiz yeni belediye başkanlarının ise kendilerine ait görev, yetki ve sorumlulukları, -söz konusu olan şey kendi partileri olsa bile- başka kişi ve kurumlarla paylaşmaması, seçmenin tercihi ile oluşan kendi özgür iradelerine sahip çıkması yerel demokrasinin çıta atlaması açısından önemli bir mücadele alanı olacaktır.

Unutmayalım ki, seçilen tüm belediye başkanları ve meclis üyeleri mensup oldukları siyasi partilerin yöneticilerinden önce -hangi partiden olursa olsun- kendilerini seçen seçmenlere ve kendilerinden hizmet bekleyen hemşerilere karşı görevli ve sorumludur. Siyasi parti yöneticileri gelecek seçimlerde kendilerini yeniden aday göstermeyecek olsa bile…

Bütün belediyelerle belediye başkanlarının ve belediye meclisi üyelerinin seçmenin ve hemşerilerin kendilerine verdikleri bağımsız ve özgür hareket etme iradesi doğrultusunda, başında bulundukları kamu kurumlarını kamu yararını gözeterek yönetmeleri dileğiyle…

Adaylar, vaatler, projeler ve danışmanlar…

Ali Rıza Avcan

31 Mart 2024 tarihinde yapılacak yerel seçimlere tamı tamamına 20 gün kaldı… İnternet gazeteleriyle sosyal medyadan aldığımız haberlere göre partilerin gösterdiği adaylarla bağımsız adaylar kendilerince önemli olan kişi ve kurumlarla görüşüyor, verdikleri sözler, vaatler, projeler ise havalarda uçuşuyor…

Yüksek Seçim Kurulu’nun 3 Mart 2024 tarihinde duyurduğu kesinleşmiş aday listelerine göre 31 Mart 2024 tarihinde İzmir’de yapılacak yerel seçimde ;

1. 21 siyasi partinin aday gösterdiği aday ile 6 bağımsız adaydan oluşan toplam 27 büyükşehir belediye başkan adayı,

2. 22 siyasi partinin aday gösterdiği 511 partili aday ile 27 bağımsız adaydan oluşan toplam 538 ilçe belediye başkan adayı ve

3. 28 siyasi partinin aday gösterdiği 6.319 partili aday ile 14 bağımsız adaydan oluşan toplam 6,.333 adet asil, yedek ve kontenjan belediye meclisi üye adayı;

Toplam olarak 6.898 aday aday seçilip başkanlık ve meclis üyeliği koltuklarına oturabilmek amacıyla birbirleriyle yarışacaklar.

Şu ana kadar gözlemleyebildiğim kadarıyla adayların bir kısmı çevrelerindeki geniş ekiplerle oldukça profesyonel yöntemlerle çalışıyor, bir kısmı babadan, dededen gördüklerini uyguluyor, geriye kalan kısmı ise adeta kendini ve yapacaklarını kimselere duyurmak istemezcesine sessiz sedasız çalışıyor…

Geçtiğimiz günlerde iki gün Çiğli Balatçık‘taki Katip Çelebi Üniversitesi‘ne gidip gelmek amacıyla bindiğim otobüs, tramvay ve İZBAN‘dan gördüğüm kadarıyla; ayrıca bundan bir iki gün sonra bir dostumu ziyaret edip sohbet etmek amacıyla Balçova, Narlıdere ve Güzelbahçe üzerinden dolmuşla Urla‘ya gittiğimde 20 gün sonra yapılacak bu seçimin sanki sadece Çiğli ve Narlıdere‘de yapılacağı gibi bir manzarayla karşılaştım. Kentin merkezinde, Karşıyaka‘da, Konak‘ta ve hatta Balçova ve Güzelbahçe‘de ortada kimseler gözükmezken yoğun iç göç nedeniyle büyüyen Çiğli ve Narlıdere‘de, sanırım aday ve parti bolluğu ile etnik ve dinsel kimlik zenginliğinden kaynaklanan bir heyecan, bir enerji ile ortalığın, bulvar, cadde ve sokakların afiş, pankart, billboard gibi reklam malzemeleriyle donatıldığına, hoparlörlü araçların bir aşağı, bir yukarı dolandığına tanık oldum.

Gelelim İzmir‘deki belediye başkan adaylarının hazırlayıp kendilerine ait İnternet siteleri eliyle duyurdukları seçim bildirge ve projelerinden ulaşabildiklerime dair değerlendirmelerime:

CHP İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Cemil Tugay‘ın yerel seçimlerdeki adaylığı için hazırlattığı www.cemiltugay.com isimli İnternet sayfasındaki “Projeler” bölümü, uzun bir süre boş kalmakla birlikte en nihayetinde seçime 25-24 gün kala 5 ve 6 Mart 2024 tarihlerinde düzenlenerek 49 ayrı proje ile ilgili bilgi ve görseller yerleştirilmiş vaziyette. Tabii ki Cem Tugay‘ın daha önce “uçuk proje” olarak dile getirdiği “Şehir Hastanesi Monorayı” ya da İzmir Ticaret Odası‘na ikram ettiği “Konak Pier-Pasaport Marinası” gibi projeler bunların dışında bırakılarak…

AKP İzmir büyükşehir belediye başkan adayı Hamza Dağ‘ın, 19 Şubat 2024 tarihinde yazdığım “AKP adayı Hamza Dağ’ın vaat ettikleri ve etmedikleri” başlıklı yazımda da belirttiğim gibi, www.avhamzadag.com isimli İnternet sayfasındaki 11 ana başlık altında toplanan 53 proje görseline daha sonraki bir tarihte “Tarım ve Hayvancılık” başlığı altında 17 görsel daha eklenmiş durumda.

CHP Konak belediye başkan adayı Nilüfer Çınarlı Mutlu‘nun 9 Mart 2024 tarihinde incelediğim www.nilufercinarlimutlu.com isimli İnternet sayfasında ise 14 ana başlık altında 15 sayfadan oluşan bir seçim bildirgesinin yer aldığı, her bir ana başlık altında çok fazla sayıda amaç, hedef ve vaadin yer aldığı, bu seçim bildirgesinin PDF formatında indirilebildiği görülmekte.

İnternette yaptığım taramalar sırasında, CHP Karabağlar belediye başkan adayı Helil Kınay‘a ait www.helilkinay.com isimli İnternet sayfasının halen yapım aşamasında olduğunu, CHP İzmir Büyükşehir, Konak ve Karşıyaka belediye başkan adaylarının cadde ve sokaklarda dağıtılan broşürlerinde kendileri ile ilgili bilgi ve projelere ulaşabileceğimiz İnternet adreslerinin belirtilmediğini, adayların basınla iletişimlerini sağlayan sorumluların, Gmail‘de üyesi olduğum “İzmir Basın Grubu” üzerinden bugüne kadar gönderdikleri mesajlarda bu konuda bilgi vermediklerini, CHP‘nin diğer ilçe başkan adaylarına ait İnternet adreslerini bütün aramalarıma rağmen bulamadığımı, o nedenle de değerlendirmelerimi AKP ve CHP‘nin büyükşehir belediye başkan adayları ile CHP‘nin Konak belediye başkan adayının İnternet sayfalarındaki bilgiler üzerinden yapabildiğimi ifade etmek isterim.

Bu şekilde, seçim bildirgesi ve projelerine ulaşamadığım diğer adaylara da bir haksızlık yapmamak adına, bu yazımı okuyan adaylarla taraftarlarının bana bu konuda bilgi verip yaptıkları vaatler, verdikleri söz ve projeler ve seçim bildirgeleri ile ilgili linkleri göndermelerini beklerim.

Örnek olarak aldığım bu üç belediye başkanının seçim bildirgeleri ile projelerini incelediğimde ise karşıma şu ortak eksiklik ve yanlışlıkların çıktığını görüyorum:

AKP adayı Hamza Dağ haricindeki CHP‘li diğer iki adayın selefi; yani, bir önceki belediye başkanları CHP‘li olduğu halde kendilerinin eski başkanlardan ve onların yönetimlerinden farkı ortaya koymamakta, eski başkanların neleri yapıp neleri yapmadıkları ya da hangi konularda başarılı olup hangi konularda başarısız olduklarını belirtmemekte. Evet, bu durum biraz da, “aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık” benzeri bir durumu ortaya koyuyor; ama, hem parti içinde, hem de kent ve ülke düzleminde demokrasinin gelişip güçlenmesi için tercih edilenle edilmeyen arasındaki farkın bilinip açıkça konuşulup tartışılması gerekir. CHP Genel Merkezi tarafından yapılan anket sonuçlarına göre halkın teveccüh göstermeyişi nedeniyle tercih edilmeyen eski başkanların neden yeniden aday gösterilmediği, halkın onları neden tercih etmediği tüm açıklığıyla ortaya konulmalı, yeni adaylara yol açmak ve rehber olmak amacıyla eski dönemin artı ve eksileri gösterilerek özeleştirisi yapılmalıdır. Bu bağlamda, tercih edilen bu yeni adayların eski başkanlardan farklı olarak, onların eksiğini ya da yanlışını gidermek amacıyla ne yapacakları, mevcut yaraya nasıl merhem olacakları ortaya konulmalı, “kol kırılır, yen içinde kalır” anlayışıyla hareket edilmemelidir.

İlk kez eski belediye başkanları tarafından başlatılıp halen devam etmekte olan birçok hizmet, sanki bugüne kadar yapılmıyormuş da, bu yeni adayların belediye başkanı olması durumunda başlatılacakmış gibi vaatler sıralanmakta, bu hizmetlerin halen devam ediyor olması dikkate alınmamaktadır. “İş olsun, torba dolsun” mantığıyla ortaya konulan bu duruma, AKP adayı Hamza Dağ‘ın projeleri de dahil olup belediyenin imkanları ile başlatılıp sürdürülen birçok hizmet, eski döneme haksızlık yaparcasına yeni dönemin seçim bildirge, proje ve vaatlerine dahil edilmektedir.

Anlaşılan o ki, hiçbir belediye başkan adayı devralacağı belediyenin mali durumunu ve özellikle belediye şirketlerinin dibe vurmuş halini, mevcut borçları, belediye ve şirketlerinin elindeki gayrimenkullerle bunların sayısını, dağılımını ve hangilerinin ipotek altında olduğunu, belediyenin kurumsal yapılanmasındaki hasar ve aksaklıkları, çalışanların kalite düzeyini ve aralarındaki gruplaşma ve güç mücadelelerini, eldeki teknik olanakları, stratejik plan, performans programı ve faaliyet raporu gibi resmi belgelere yansıtılmayan ya da değişik manipülasyonlarla gizlenip saklanan problemleri bilmemekte, sanki o belediyeyi sıfırdan devralacakmış gibi bir tavır sergilemektedir. Özgeçmişlerini, seçim bildirgelerini yazıp projelerini hazırlayan ve çoğu gazetecilerden oluşan danışmanlar ekibi ise bu tür konulardan bihaber insanlardan oluşmaktadır. Tercih edilmeyip çöp kutusuna atılan belediye başkanı ve onun adamları da gelene küçük sürprizler hazırlamak niyetiyle bu tür önemli bilgileri adaydan ve onun danışmanlarından kaçırıp yeni belediye başkanına tuzak kurmakla meşguller.

İşte o nedenle, seçilen bir belediye başkanının koltuğa oturur oturmaz yaptığı ilk iş, hesap işlerinden sorumlu genel sekreter yardımcısını, daire başkanını ya da şube müdürünü yanına çağırarak onlardan aldığı bilgileri güvendiği bir adamına doğrulatmak şeklinde olmaktadır. Tabii ki bu doğrulatma sonucunda henüz koltuğunu ısıtamamış belediye başkanlarının yaşadığı travmaları da dikkate almak suretiyle…

Bu bilgilere sahip olmayan belediye başkan adayları, aynen İZDENİZ‘in içinde bulunduğu içler acısı durumdan haberdar olmayıp bize körfezde çalışacak deniz taksilerini vaat eden CHP adayı Cemil Tugay gibi “olmayacak duaya amin dercesine” vaatlerde bulunurlar ve hepimizin önünde güllük gülistanlık pembe bir tablo çizmeye çalışırlar. Ta ki, koltuğa oturup gerçek durumu öğrenene kadar… Hem de kendisi, Karşıyaka Belediyesi eski başkanı Hüseyin Mutlu Akpınar‘dan devraldığı mali tablo nedeniyle ilk travmayı 2019 yılında yaşayan “deneyimli” biri olduğu halde…

Tüm adayların bir belediyenin mevcut anayasa ve kanunlara göre yapamayacağı işler için vaatte bulunduğuna tanık oluyoruz. AKP adayının Karayolları Genel Müdürlüğü‘nün görev alanına giren “İzmir Körfez Geçiş Projesi“ni ya da aynı kuruma karayollarında çalışmalar yapacakmış gibi vaatlerde bulunması, CHP adayı Cemil Tugay‘ın da İzmir Körfezi kıyısında iskele ve marina yapma görevi Ulaştırma Bakanlığı‘na, okul kantinlerini işletme ya da işlettirme görevi Milli Eğitim Bakanlığı‘na, semt pazarları kurma ve işletme görevi ilçe belediyelerine ait olduğu halde bu konularda vaatlerde bulunması bu durumun en iyi örnekleridir.

Belediyelerin görev, yetki ve sorumlulukları Anayasa ve kanunlarla belirlenip bunun dışında hizmet yapmaları hukuki anlamda mümkün olmadığı için, yapılması ve işletilmesi başka kamu kurumlarına ait görevlerin üstlenilmesi doğrudan doğruya kamuoyunun ve seçmenin yanıltılmasından ya da yalan söylemekten başka bir şey değildir.

Bir belediye başkanının beş yıllık hizmet süresi içinde belediyelere verilen tüm görev, yetki ve sorumlulukları en üst düzeyde yerine getirip başarılı olması belediyelerin sahip olduğu mali, teknolojik ve insan kaynağı itibariyle mümkün olmadığına göre; yerleşimin mevcut sorunlarıyla halkın talep ve beklentilerine önem ve öncelik verilerek vaatlerde bulunulması, seçim bildirge, program ve vaatlerinin; hatta seçim sonrasında hazırlanacak olan stratejik planların da önem ve öncelikler verilecek konular üzerinden dile getirilmesi mantığın ve bilimin gereğidir. O anlamda, her bir belediye başkanının çağdaş stratejik yönetim ve planlama anlayışı çerçevesinde kendi farkını ortaya koyacak şekilde önem ve öncelik verdiği hizmetleri ön plana çıkararak vaatlerde bulunması, bunlara ilişkin projeler hazırlaması gerekmektedir.

Şu son günlerde, bağlı olduğu belediye başkanının çöpe atılması nedeniyle 1 Nisan sonrasında işsiz kalması muhtemel bir takım kişilerin kendilerine verdikleri değişik ad ve unvanlar altında başkan adaylarının çevresine doluştuğuna veya “toplumcu belediyecilik“, “İzmir’in belediyecilik geçmişinin muhasebesi” ya da “ekolojik kentler, yerelden ve yerinden yönetim” gibi adlar altında organizasyonlar yaparak, kendi kendilerine bildiriler hazırlayarak kendilerini, arkadaşlarını ya da mensup oldukları grubu ön plana çıkarıp parlatmaya çalıştıklarına tanık oluyoruz. Hatta geçtiğimiz dönemde belediye başkanlarının çevresine doluşmuş olan kişilerin bu kişi ve gruplarla işbirliği içinde bir gün içinde “kral öldü, yaşasın yeni kral” diyerek saf değiştirdiklerini görüyoruz.

İşte tam da bu nedenle yeni belediye başkan adaylarının, her seçim öncesi ve sonrasında ortaya çıkan bu danışman, uzman, yönetim kurulu üyesi piyasasının herhangi bir bilgi, birikim ve tecrübeye sahip olmadan yeni başarısız başkanlar yaratmak amacıyla yürüttüğü çalışmalardan uzak durması gerektiğine inanıyorum.

Bu düşüncem nedeniyle, her zaman olduğu gibi bundan kendime bir pay çıkaracağımı iddia ederek bel altından vurmak isteyenlere de, lisans, yüksek lisans ve doktora çalışmalarını ülkemizin değerli bilim insanlarının rehberliğinde kent, kentleşme, yerel yönetimler üzerine yapmış, 1979’dan bu yana bu alanda ve farklı cephelerde fiilen çalışıp mücadele etmiş biri olarak bu yeni dönemde, sahip olduğum ilke ve değerler nedeniyle anti-demokratik yöntemlerle seçilmiş ve bunu içine sindirmiş hiçbir belediye başkanına yardımcı olmayacağımı, hiçbiriyle gönüllü ya da profesyonel düzlemde bağlantı kurmayacağımı ifade ediyor; şayet benim yaptığım araştırma ve analizlerden yararlanmak isteyen bir belediye başkanı çıkarsa, onların da yazdıklarımı ve bundan böyle yazacaklarımı okumalarının yeterli olacağını düşünüyorum.

2019 seçimlerinde Tunç Soyer‘in projelerini dinleyen herkes bu projelerde hep Seferihisar‘dan izler yakalıyor ve 40.000 nüfusa sahip küçük bir ilçeden gelen belediye başkanının İzmir‘e hitap eden proje hazırlamakta yetersiz olduğunu söylüyordu. Şimdi yine buna benzer bir durum yaşanıyor ve 2019-2024 döneminde Karşıyaka belediye başkanı olan Cemil Tugay‘ın İzmir‘in bütünü için hazırladığı 49 projede yoğun bir şekilde Karşıyaka‘nın ağırlığı hissediliyor.

İzmir için hazırlandığı söylenen 49 projeden 6’sı (“Mavişehir Opera Binası”, “Karşıyaka İskelesi ve Çevresi Yeniden Düzenlenecek”, “Karşıyaka Çiğli Tramvayı İZBAN’a bağlanacak””Örnekköy Tramvayı”, “Karşıyaka Stadı”, “Deniz Taksiler Faaliyet Geçecek”) aynı şahsın 2019 yılında Karşıyaka için dile getirip yerine getirmediği projeler arasında yer almakta ya da Karşıyaka için hazırlanmış projeler olmakla birlikte; İzmir Ulaşım Master Planı‘nda yer alan “Karabağlar-Gaziemir Metrosu“ndan söz edilirken aynı planda yer alan “Halkapınar-Kemalpaşa Merkez Hattı“nın dile getirilmemesi ya da Aliağa, Bergama, Torbalı ve Urla gibi diğer ilçelerde yapılacak tek bir projeden söz edilmemesi, bu yeni belediye başkan adayının halen Karşıyaka boyutunda düşündüğünü, kafasındaki İzmir olgusunun Karşıyaka merkezli olduğunu ve bu nedenle yeni hizmet döneminde Karşıyaka‘dan yana bir tutum geliştireceğini göstermektedir.

Sonuç olarak;

İzmir‘de, kendilerine sorulmadan, adeta partileri tarafından atanan adaylarla karşı karşıya kalan seçmeni;

1) İzmir‘in sorun ve ihtiyaçları yerine sağdan sola gördüklerini taklit eden ya da “sürdürülebilirlik“, “ortak akıl“, “çevre dostu“, “katılımcılık” gibi moda olan sözcükleri arka arkaya sıralayıp alışıldık ezberleri bozamayan,

2) 2019 seçimleri öncesinde Karşıyaka için verdiği sözlerle hazırladığı projeleri hayata geçiremeyen; üstüne üstlük belediye mallarını düşük bedelle Mehmet Cengiz gibi bir yandaşa satma hatasını yapan ve bu nedenle aynı tür yanlışlığı tekrarlayabilecek olan,

3) Halen yapılmakta olan hizmetleri ilk kez kendileri yapılacakmış gibi ortaya çıkan, üzerlerine vazife olmayan işleri yapabilme güçleri varmış gibi sözler veren,

4) Projelerini hazırlayıp sunarken başkanı olacakları belediyeler hakkında hiçbir ön bilgiye sahip olmayan,

5) Yarın öbür gün göreve geldiklerinde karşılaşacakları büyük sorunlar için hem teknik hem de siyasi anlamda kriz plan ve programı hazırlamayan,

6) Eskiyip çöpe atılmış eski belediye başkanlarının çevresindeyken mevzi değiştirip kendi çevrelerini kuşatmaya başlayan ATM memurlarının söyleyip yazdıklarıyla yetinen,

7) Akıllarına gelen her şeyi seçim bildirgesine doldurarak yarın öbür gün yapmayacakları şeyler konusunda söz veren,

8) Seçim döneminde yaptıkları muazzam harcamalar konusunda yeterli ve inandırıcı bilgiler vermeyen

Adaylar konusunda uyarıyor ve bu tür adaylara oy verirken anlatmaya çalıştığım bu konuları dikkate almalarını diliyorum.

En azından şimdiden söylemiş olup uyarayım niyetine…

………………………………………………………………………………………….

Son bir not: Ülkemizdeki ve dünyadaki tüm iletişim fakültelerinde; özellikle birinci sınıf derslerinde “basın bildirisi” ve “basın bülteni” adı verilen mesajları hazırlarken mesaja o mesajın hangi tarihte yazıldığını göstermek için tarih; hatta saat konulması gerektiğini anlatılıp gazeteci adaylarına öğretilir. O nedenle, adayların basın ekiplerindeki arkadaşların bu konuya dikkat etmelerini, yazılı olarak hazırladıkları metinlere tarih koymalarını rica ediyorum.

Durum tespiti – 1

Ali Rıza Avcan

Geçtiğimiz günlerde; yani, ikinci cemrenin suya düştüğü söylenen 26 Şubat 2019, Salı günü (TMMOB), Türkiye Mimar ve Mühendisleri Odası Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’ne ait Tepekule Kültür ve Kongre Merkezi’nin Anadolu Salonu’nda, (CHP) Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Büyükşehir Belediye Başkan adayı Tunç Soyer‘in, projelerinin birinci bölümünü açıkladığı “Tunç Soyer Projeleri – Birinci Cemre” “lansmanına” (!) katılıp orada yaşanan her şeyi büyük bir dikkatle izledim. Ardından da toplantı sonrasında dağıtılan broşürü inceleyerek ve aynı gün Youtube kanalına yüklenen videoyu izleyerek toplantı sırasında fark edemediğim hususları belirlemeye çalıştım.

Salı sabahı 10.00-11.30 saatleri arasında gerçekleştirilen toplantının açış konuşmasını yapan sunucunun ardından Tunç Soyer‘in bizzat kendisi tarafından anlatılan İzmir’e dair toplam 97 projenin kısa açıklamasını dinledim. 

Sosyal Projeler“, “Demokrasi“, “Kentin Planlanması ve Yenilenmesi“, “Sürdürülebilir Ulaşım“, “Doğa“, “Altyapı“, “Enerji“, “Çocuk ve Gençlik“, “Spor“, “Kültür-Sanat” ve “Dünya Kenti İzmir” olmak üzere 11 ayrı başlık altında sunulan 97 ayrı projeye önümüzdeki günlerde ikinci ve üçüncü cemre adı altında düzenlenecek yeni toplantılarla yeni projelerin ekleneceği haberini aldık.

001

Bu toplantı sırasında öğrendiğimiz sevindirici haberler ise, “Gediz Deltası’nın UNESCO Dünya Doğal Mirası ilan edilmesi“, “Kültürpark’a kültürünü geri vereceğiz” ve “Elektrik Fabrikası’nı kentte kazandırıp Havagazı Fabrikası ile birlikte bir kültür vahası olarak konumlandıracağız” şeklinde formülleştirilen üç ayrı projeydi. O nedenle toplantı sonrasında bu projelerin bu listede yer alması için çaba gösterip mücadele verdiklerinden haberdar olduğumuz “en pahalı danışman” (!) arkadaşlarımıza teşekkürlerimizi ilettik. 

Bu toplantı sonrası gerek sosyal medyada gerekse yazılı basın ve kamuoyunda birtakım ihtiyatlı ve iyi niyetli değerlendirmelere rastlamakla birlikte; özellikle ulaşımla ilgili projeler konusunda ciddi eleştiri ve çıkışların yapıldığını gördüm.

26 Şubat 2019 tarihli toplantıda sunulan 97 proje hakkında görüş belirtmeyi, tüm projelerin belli olmadığı şu aşamada gereksiz gördüğüm için, öncelikle hem bu toplantıda hem de önümüzdeki günlerde yapılacak iki ayrı toplantıyla anlatılacak projelerin bütünü hakkında yorum yapmanın daha doğru olacağını düşünüyorum.  İşte o nedenle, şimdi burada önümüzdeki dönemde yapacağım değerlendirme ve yorumlara esas olmak üzere görerek, duyarak ya da okuyarak edindiğim izlenim ve gözlemleri “tespit” adı altında sizlerle paylaşmak istiyorum. 

Bu nedenle, organizasyonu Dev Ajans (Erhan Gölbey) tarafından üstlenilen toplantının karşılama, ses ve görüntü yönetimi, protokol, ağırlama ve basın ilişkileri gibi teknik yanlarını bir yana bırakarak sadece bize anlatılan projelere odaklanmak ve ilerideki tarihlerde yapacağım değerlendirmelere esas olmak üzere bazı tespitlerimden söz etmek istiyorum.  

“İzmir Modeli”nin gölgesi altında…

005

1. Toplantının protokolde yer alan önemli konuklarından biri, “İzmir Modeli” adı verilen çalışmanın yaratıcısı Prof. Dr. İlhan Tekeli idi. Kendisinin fiziki varlığı sunucunun yaptığı açış konuşmasında 3 kez tekrarladığı şu ifadelerle daha da güçlendi:

Yaratılan İzmir Modelinin peşinden yürüyeceğimiz“, “İzmir, İzmir Modelinin yaratıldığı kenttir” ve “İzmir Modeli’ni tüm Türkiye’ye yaymaya…”

Yeni ve farklı olan ne var?

2. 11 başlık altında sunulan toplam 97 projenin 76’sı (% 78,35) İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2015-2019 Dönemi Stratejik Planı ile 2019 yılı Performans Programı’nda yer alan stratejik öncelik, amaç, hedef ve projelerden; yani, şu an yapılmakta olan ya da yapılacak işlerden oluşuyor. Nitekim bu husus, Tunç Soyer’in projeleri anlatmaya başlamadan önce yaptığı açıklamada da şu şekilde ifade ediliyor:

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde uzun yıllardır birikmiş veri ve çalışmalar, elbette bu projenin temel ilham kaynakları arasında yer alıyor. Gerek bu buluşmada, gerekse önümüzdeki buluşmalarda sunacağımız projelerin bir kısmı bu verilerden ve hafızadan besleniyor.

Bu durumun doğal bir sonucu olarak, hem şu anki belediye yönetimine ait öncelikli stratejik konu, amaç, hedef ve projeler kapsamında ekrana yansıtılan bir çok veri, tablo, grafik, fotoğraf ve video da haliyle İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne aitti.

Katılım denince ne anlıyoruz?

3.Demokrasi” başlıklı stratejik önceliğin 3. projesinde, “30 ilçede aktif ve kapsayıcı kent konseyleri örgütlenmesine gideceğiz” denilmek suretiyle İzmir Kent Konseyi’nin, her ilçedeki kent konseylerinin dışında, 30 ayrı ilçede aktif ve kapsayıcı bir şekilde çalışmak üzere örgütleneceği belirtiliyor…

4.Demokrasi” başlıklı stratejik önceliğin 5. projesinde, “Dört mekanizma ile İzmirlilerin öncelik ve tercihlerini karar alma süreçlerine dahil edeceğiz: a. Belediye Cebinizde b. Kararlar Cebinizde c. Öneriler ve Katkılar Cebinizde d. Belediye Bütçesi Cebinizde” denilerek İzmirli’nin karar alma süreçlerine dahil edilmesinde akıllı telefon uygulamalarından yararlanılacağı belirtiliyor…

adb95f629183975d

“Sürdürülebilir Ulaşım” denince ne anlıyoruz?

5.Sürdürülebilir Ulaşım” başlıklı stratejik önceliğin 4. projesinin Tunç Soyer tarafından açıklanması sırasında, “Çiğli Metro (Tramvay) hattı yine hazır, parası, projesi, her şeyi hazır. Yine Ankara’dan bir imza bekliyoruz. Ama mutlaka da Çiğli’ye de metroyu ulaştıracağız.” denildiği;

6.Sürdürülebilir Ulaşım” başlıklı stratejik önceliğin 5, 7, 8, 9 ve 10. projeleri olarak, “Trafiğin kilitlenmesine neden olan 111 noktada kavşak düzenlemeleri gerçekleştireceğiz.“, Alternatif yeni ana arterler açacağız“, İzmir genelindeki 62.641 araçlık otopark kapasitesini 100 bin araca çıkaracağız“, Üç kritik noktada trafiği yer altına alarak yaşayan meydanlar yaratacağız. * Şair Eşref-Havagazı Tüneli ile Alsancak Garı önündeki alan * Karşıyaka Vapur İskelesi önü, * Basmane Garı-Dokuz Eylül Meydanı“; ve Bisiklet ve yaya ulaşımını geliştireceğiz“;  sözlerinin verildiği;

7.Sürdürülebilir Ulaşım” başlıklı stratejik önceliğin 12. projesinde yer alan “Elektrikli otobüslerin sayısını 500’e çıkaracağız” vaadi ile “Enerji” başlıklı stratejik önceliğin 5. projesinde yer alan “Belediye hizmet araçları filosunu kademeli olarak elektrikli hale getireceğiz” vaadinin aslında birbiriyle ilişkili ve birbirini tamamlayan tek bir proje olarak kabul edilmesinin mümkün olduğu görülüyor…

Ön ve arka sıradakiler…

8. CHP İzmir Büyükşehir Belediye Başkan adayı Tunç Soyer‘in daha önceki söylemlerinin omurgasını oluşturan iki önemli akstan biri olan ve mevcut belediye yönetiminin yaptığının tam aksini oluşturan “İzmir’e denizden baktığımızda ön sıradakiler yerine arka sıradakilere öncelik vereceğiz” şeklinde ifade edilen görüşün, “Doğa” başlıklı stratejik önceliğin 3. projesinde, “İzmirDeniz Projesi ile kıyılarımızda yaşanan yenilik ve güzelliği iç ve art alanlara uzatıp, İzmir geneline yayacağız” şeklindeki bir formülasyona dönüştüğü görülüyor…

Bilgiler ne ölçüde doğru?

9.Doğa” başlığını taşıyan stratejik önceliğin 5. projesinde, “İzmir’de 16,6 metrekare olan kişi başına yeşil alan miktarını 30 metrekareye çıkaracağız” vaadi yer alıyor…

10.Doğa” başlığını taşıyan stratejik önceliğin 11. projesinde, “geri dönüşüm işçilerinin kooperatifleşmesi için il bazında destek ve teşvik sağlayacağız” ifadesi yer alıyor…

003

Projelerin yapılabilirliği…

11.Çocuk ve Gençlik” başlığını taşıyan stratejik önceliğin ilk projesi olarak ifade edilen “Kapalı alanlara alternatif olarak, çocuk ve gençlerin İzmir’in hayatına, kırsal ve doğal yaşamına karışması için imkan tanıyacağız. Çocuk köyleri kuracağız” vaadinin Tunç Soyer tarafından açıklanması sırasında Bayraklı’nın Turan mahallesinde bir çocuk köyü kurulacağı belirtiliyor…

TARKEM’le yolculuğa devam etmek…

12.Kültür-Sanat” başlığını taşıyan stratejik önceliğin ikinci projesi olarak takdim edilen İzmir-Tarih Projesi’nin, Tunç Soyer tarafından anlatımı sırasında, “TARKEM’le beraber büyükşehir belediyesi büyük bir entegrasyon kurdu ve gerçekten belki sonsuza kadar devam edecek bir proje ama TARKEM’le beraber yürüteceğimiz Kemeraltı projesi ile Kemeraltı İzmir’in turizm lokomotiflerinden biri olacak” denilerek Prof. Dr. İlhan Tekeli tarafından tasarlanan projeye devam edileceği belirtiliyor…

26 Şubat 2019 tarihli birinci cemre proje tanıtım toplantısında sunulan 97 ayrı proje ölçeğinde daha sonra yapacağımız değerlendirmelere esas alacağımız tespitler şimdilik bu kadar…

132146

Önümüzdeki günlerde ikinci ve üçüncü cemre adıyla yapılacak iki ayrı toplantıda sunulacak yeni projelerle ilgili tespitlerimizi sunumları izleyen günlerde sizlerle paylaşıp proje tanıtım sürecinin bitmesiyle birlikte tüm proje tanıtım toplantılarında anlatılan projelerin değerlendirmesine başlayacağız…

Tabii ki, birinci ve ikinci toplantılarda sunulan projelerin proje tanıtımının sonuçlanacağı üçüncü cemre toplantısına kadar değişebileceği ihtimalini de dikkate alarak…

CHP İzmir aday adaylarının sınıfsal konumu…

Ali Rıza Avcan

31 Mart 2019 tarihli yerel seçimler için başvuran Cumhuriyet Halk Partisi büyükşehir ve ilçe belediye başkanlarıyla belediye meclis üyesi aday adaylarının profillerini incelediğimiz yazı dizisinin bugünkü bölümünde aday adaylarının eğitim düzeyleri ile mesleklerini araştırıp değerlendirmeye çalışacağız.

Aday adayları ağırlıklı olarak üniversite mezunu

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı ya da ilçe belediye başkanı olmak üzere başvuran toplam 265 aday adayının % 66,79’u üniversite mezunu. Geriye kalanların % 16,23’ü lise, % 5,28’i yüksek okul, mezunu. Aday adaylarının 13’ü yüksek lisans, 4’ü doktora yapmış durumda. İlkokul mezunu olanların sayısı 4, ortaokul mezunu olanların sayısı da 3. Meslek lisesi mezunlarının sayısı ise sadece 2.

Görüldüğü gibi belediye başkanı aday adaylarının eğitim düzeyi oldukça yüksek.

chp İzmir belediye başkan aday adaylarının eğitim düzeyleri dağılımı (grafik)Üniversite mezunu belediye başkan aday adaylarıyla yüksek lisans ve doktora yapmış aday adaylarının İzmir ve ilçeler içindeki dağılımına baktığımızda ise bu oranın İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Karşıyaka, Torbalı ve Bayındır için başvuranlar arasında % 100’e, Bornova‘da % 93,75’e, Çeşme‘de % 90,90’a, Güzelbahçe‘de % 85,71’e, Balçova, Çiğli, Karabağlar‘da % 83,33’e ulaştığı görülmekte. 

Belediye başkan aday adayları arasında % 100’e kadar ulaşan bu yüksek oranlar ne yazık ki belediye meclis üyesi aday adayları arasında daha aşağılara doğru düşmekte.

chp İzmir belediye meclis Üyesi aday adaylarının eğitim düzeylerine göre dağılımı (grafik)İzmir genelinde 1.549 belediye meclis üyesi aday adayına baktığımızda üniversite mezunu olanların oranı % 35,18’e inerken lise mezunu olanların oranı % 28,79’a, ilköğretim mezunu olanların oranı % 12,78’e, ortaokul mezunu olanların oranı da % 11,04’e yükselmektedir. Buna karşın bu grup içinde yüksek lisans yapanların sayısı 34, doktora yapanların sayısı da 2’dir.

Bu genel durum belediye başkan aday adaylarının, seçildikleri takdirde kendilerine göre daha az eğitim düzeyine sahip bir belediye meclisi yapısı ile çalışacağı gerçeğini ortaya koymaktadır. Tabii ki aday adayları arasından yapılacak seçimde eğitim düzeylerinin dikkate alınması durumunda aksi bir tabloyla karşılaşacağımız olasılığını da unutmadan…

Belediye meclisi üye aday adaylarının 30 ilçe arasındaki dağılımına baktığımızda ise karşımıza şöyle bir sonuç çıkıyor:

Üniversite mezunu, yüksek lisans ve doktora yapmış aday adaylarının fazlalığı ile öne çıkan ilçeler sırasıyla Urla (% 58,21), Selçuk (% 54,17) Çeşme (% 52,08), Güzelbahçe (% 47,16) olmak üzere sahildeki ilçelerdir.

İç kısımdaki Kemalpaşa (% 28,57) ve Torbalı (% 22,22) gibi ilçelerle geçmişte ve günümüzde yoğun iç göç almış ya da almakta olan Gaziemir (% 18,37), Menemen (% 25), Çiğli (% 24,03), Bayraklı (% 34,45) ve Buca (% 30) gibi ilçelerde ise daha düşüktür. 

Bu anlamda, Cumhuriyet Halk Partisi’ne belediye meclis üyesi olmak üzere başvuran aday adaylarının eğitim düzeyinin İzmir’in iç kısımlarındaki ilçelerle yoğun iç göç alan ilçelerde, kıyıdaki ilçelere göre daha az olduğu söylenebilir.

ayrılmak 001

Aday adaylarının mesleklere göre dağılımı…

Bu konuda bir değerlendirme yapmadan önce ülkemizde sahip olunan meslek konusundaki kafa karışıklığına değinmek gerekir. Hem meslekleri tanımlayan sıralayan kamu otoriteleri hem de o meslekleri icra eden yurttaşlar açısından…

Yapılan işle sahip olunan mesleki bilgi, birikim ve deneyim arasındaki karışıklıktan kaynaklanan bu durum haliyle Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi tarafından hazırlanan listeye de yansımış durumda. Örneğin aynı işi yapan insanlar, “iş kadını”, “iş adamı, “iş insanı”, “sanayici”, “girişimci” gibi farklı kategorilerde değerlendirilmiş. Öte yandan mesleğini “belediye başkanı”, “kent konseyi başkanı” gibi ifade edenler de var.

Meslekler sınıflamasında ortaya çıkan diğer bir sorun da ‘emekli’ler den kaynaklanıyor. Bu anlamda ‘emekli olma’ halinin koskocaman bir çuval olduğunu, kişinin emekli olup emekli maaşı alırken çalışıyor olsa bile kendini “emekli” olarak tanımladığı görülüyor. İşte o nedenle sonuçlara baktığımızda ‘emekli‘lerin oldukça fazla olduğunu görüyoruz. Oysa o kategoride sayılan ‘emekli‘lerin çoğu evlerinde oturmayıp ikinci bir işte çalışıyor. 

Emekli’ olma halinin diğer bir yanıltıcı yanı, bu kategoriye giren insanların emeklilik öncesindeki mesleki bilgi, birikim, deneyim ve becerileri birbirinden çok farklı olsa bile ‘emekli’ çuvalına atıldıkları andan itibaren aynı özelliklere sahip oluyorlar. Örneğin emekli olmuş bir diplomat, emekli olmuş bir akademisyen, emekli olmuş bir esnaf ya da işçi aynı çuvala atılmış olmak nedeniyle birbirleriyle eşdeğer sayılıyorlar. 

Şimdi bu açıklamalardan sonra gelelim mevcut durumu tanımlamaya…

Belediye başkanı aday adayları arasında önde gelen alt grup mühendis, mimar ve şehir plancılarından oluşuyor…

Evet, belediye başkanı olmak amacıyla Cumhuriyet Halk Partisi’ne başvuranlar arasında mesleği mühendis, mimar,  şehir ve bölge plancısı olanların sayısı 61’e, 265 kişiden oluşan toplam içindeki ağırlıkları ise % 23,02’ye ulaşıyor. Neredeyse tüm grubun 1/4’ünü oluşturan bu alt gruptan sonra 34 kişi (% 12,83) ile kendini “iş insanı”, “iş kadını”, “iş adamı” ve “sanayici” olarak tanımlayanlar, hemen ardından da 26 kişi ile (% 9,81) emekliler ve 23 kişi ile (% 8,68) avukatlar geliyor. Esnaflar 17 kişi (% 6,41) ve müteahhitler ise 11 kişi ile (% 4,15) bu meslek gruplarını izliyor.

Böylelikle mühendisler, mimarlar, şehir ve bölge planlamacıları, iş insanları, sanayiciler, emekliler, avukatlar, esnaflar ve müteahhitlerle birlikte grubun toplam % 64,90’u altı alt meslek grubu arasında; geriye kalan % 35,10’u ise 25 ayrı alt meslek grubu arasında paylaşılmış oluyor.

Bu grup içindeki en ilginç saptama İzmir Büyükşehir Belediye başkan aday adayları arasındaki mühendis, mimar, şehir ve bölge plancısı grubunun % 60 gibi oldukça yüksek bir orana sahip olmasıdır. Bu durum ise, aday adayı olmak üzere başvurmamış aday adaylarını dışarıda bıraktığımız takdirde, gelecek dönemde mimar, mühendis, şehir ve bölge plancılarının kenti yönetmeye daha yakın olduklarını somut bir şekilde ortaya koymaktadır. Buna benzer diğer bir örnek de Bornova‘dır. Çünkü Bornova‘daki 16 belediye başkan aday adayından 9’u; yani % 56,25’i mimar, mühendis ya da şehir ve bölge plancısıdır.

Belediye meclis üyesi aday adayları arasında önde gelen alt gruplar ise sırasıyla emekliler, esnaf ve tüccarlar, mühendis, mimar, şehir ve bölge plancıları ile serbest meslek sahipleri…

Belediye meclis üyesi olmak amacıyla başvuran toplam 1.549 kişi arasında emeklilerin 416 kişiyle (% 26,86) öne çıktığı görülüyor. Onları 214 kişiyle (% 13,82) esnaf ve tüccarların, 145 kişiyle (% 9,36) mühendis, mimar, şehir ve bölge plancılarının, 77 kişiyle (% 4,97) serbest meslek sahiplerinin ve 74 kişiyle (% 4,78) değişik unvanlarla muhasebecilik yapanların izlediği görülüyor.

Dikkat edildiğinde görüleceği üzere, belediye meclis üyesi olmak amacıyla başvuran aday adaylarının meslekleri, -aynen eğitim düzeylerinde olduğu gibi- belediye başkan aday adayları grubunda öne çıkan mesleklerden çok farklı. Daha doğrusu, belediye başkanlarının mesleklerine göre daha az gelir getirici meslekler.

Belediye meclis üyesi olmak üzere başvuran toplam 1.549 aday adayının ilçeler düzlemindeki dağılımına baktığımızda ise; bir ilçenin diğer ilçeden çok farklı özelliklere sahip olmadığını, tüm ilçelerdeki aday adaylarının mesleki dağılım açısından beş aşağı beş yukarı birbirine benzediğini görüyoruz.

yönetişim 003

Sonuç olarak…

31 Mart 2019 tarihli yerel seçimler için Cumhuriyet Halk Partisi’ne başvuran başvuran 265 büyükşehir ve ilçe belediye başkan aday adayıyla 1.549 belediye meclis üyesi aday adayının bir anlamda toplum içindeki sınıfsal konumlarını ortaya koyan eğitim düzeyleriyle meslekleri açısından incelediğimizde;

1) Belediye başkan aday adayları ile belediye meclis üyesi aday adayları arasında eğitim düzeyi ve meslekler açısından farklar olduğunu; bu anlamda belediye başkanı aday adaylarının belediye meclis üyesi aday adaylarına göre daha ileri düzeyde eğitimli oldukları ve daha yüksek gelirler temin edilen mesleklere sahip oldukları,

2) Tüm adaylar arasında orta sınıf temsilcisi olan mühendis, mimar, şehir ve bölge plancısı, hekim ve avukat gibi beyaz yakalı serbest meslek sahipleriyle esnaf ve tüccarların ağırlıklı olduğunu, emeklilerin ise başvuru aşamasında önemli bir orana sahip oldukları ortaya çıkmıştır.

liderlik 039

Tabii ki bu aşamada önemli olan, bu aday adayları arasından hangilerinin hangi kriterlere göre neden, nasıl ve ne şekilde seçileceğidir.

O anlamda, bugün aday adayı konumunda olanlarla yarın öbür gün adaylığa kabul edilenler arasındaki farklılıkların, CHP’nin İzmir siyasetinin sınıfsal alt yapısını belirleme açısından çok önemli olduğunu bilip takip etmek; ayrıca, temsili demokrasinin böylesine geçersizleşip gözden düştüğü bir süreçte, kente dair asıl karar vericilerin bu aday adaylarının arasında yer almadığını bilip kabullenmek  koşuluyla…

Bilgi: Yazıda sözü geçen verilerin ayrıntısını gösteren çizelgeleri, Facebook’taki “Kent Stratejileri Merkezi” isimli grubun “Dosyalar” bölümünden indirebilirsiniz.

Doğdukları yere göre İzmir CHP aday adayları…

Ali Rıza Avcan

Cumhuriyet Halk Partisi’nin İzmir belediye başkanı ve meclis üyesi aday adayları ile ilgili liste üzerinden yaptığımız değerlendirmelere bugün de devam ediyoruz.

Hatırlayacağınız gibi bir önceki yazıda, listede yer alan 10 büyükşehir belediye başkan aday adayı, 255 ilçe başkan aday adayı ve 1.549 belediye meclis üyesi aday adayı arasında yer alan kadınların varlığını araştırarak ortaya çıkan rakam ve oranın çok az olduğunu belirtmeye çalışmıştık. Çünkü 10 büyükşehir belediye başkan aday adayından 2’si (% 20), 255 ilçe belediye başkan aday adayından 39’u (% 16.08), 1.549 belediye meclis üyesi aday adayından da 317’si (% 20,46) kadın, geriye kalanların tümü de erkek egemen siyaset dünyasının temsilcileriydi. 

Bugün ise, bu aday adaylarını doğdukları yerler üzerinden araştırarak hem aday adayları arasında İzmir’de doğanların sayı ve oranını belirlemeye hem de İzmir dışında doğanların nerede doğduklarına  göre bir durum değerlendirmesi yapmaya çalışacağız. O nedenle bugünkü değerlendirmeleri de, büyükşehir ve ilçe belediye başkan aday adayları ile belediye meclis üyesi aday aday adayları olmak üzere üç ayrı grup itibariyle ele alacağız.

Büyükşehir belediye başkan aday adayları

CHP Genel Merkezi tarafından düzenlenen aday adayı listesinde yer alan 10 büyükşehir belediye başkan aday adayından 5’inin; yani, % 50’sinin (Abdül Batur, Seniye Nazik Işık, Musa Çam, Sefa Taşkın, Kemal Karataş) İzmir’de, diğerlerinin ise sırasıyla Kula/Manisa (Hasan Karabağ), Ankara (Canan Arıtman), Antalya (Sait Ersu Hızır), Malatya (Cevat Durak) ve yurt dışında (Aydın Özcan) doğdukları görülmektedir.

Bu listeye tabii ki, aday adayı olarak başvurmamış olan Alaattin Yüksel, Kamil Okyay Sındır, Mehmet Ali Çalkaya, Murat Bakan, Tuncay Özkan ve Tunç Soyer gibi isimler dahil değildir.  

topluluk 27

İlçe belediye başkan adayları

Toplam 255 ilçe belediye başkan aday adayından 131’inin (% 51,37) İzmir‘de, 9’unun (% 3,53) Kars‘ta, 8’inin (% 3,14) Tunceli‘de, 7’sinin (% 3,14) Ankara‘da, 7’sinin (% 3,14) Erzurum‘da, 7’sinin (% 3,14) Muş‘ta, 6’sının (% 2,35) Manisa‘da, 6’sının (% 2,35) Ağrı‘da, 6’sının (% 2,35) da yurt dışında doğduğu belirlenmiştir.

Geriye kalan % 25,49’luk payın aralarında dağıldığı iller ve bu illerde doğan belediye başkan aday adaylarını sayısı ise şu şekildedir:

Adana 1, Aydın 2, Adana 1, Afyonkarahisar 1, Amasya 1, Antalya 1, Ardahan 1, Balıkesir 1, Bingöl 1, Bitlis 2, Burdur 1, Bursa 3, Çanakkale 1, Çorum 2, Denizli 1, Edirne 1, Elazığ 3, Eskişehir 2, Gaziantep 1, Gümüşhane 1, Iğdır 1, Kahramanmaraş 1, Karabük 1, Kayseri 2, Kırıkkale 1, Konya 3, Kütahya 5, Malatya 5, Mardin 1, Mersin 1, Muğla 1, Ordu 1, Sinop 1, Sivas 3,  Şanlıurfa 2, Tokat 3, Trabzon 1, Uşak 1, Van 1, Yozgat 2.

İlçe belediye başkan aday adaylarından 4’ünün ise nerede doğduğu belli değildir. 

Ayrıca Adıyaman, Aksaray, Bartın, Batman, Bayburt, Bilecik, Bolu, Çankırı, Denizli, Düzce, Giresun, Hakkari, Hatay, Isparta, İstanbul, Kırklareli, Kırşehir, Kilis, Kocaeli, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Şırnak, Tekirdağ, Yalova ve Zonguldak‘tan oluşan 32 ilin, mevcut CHP ilçe belediye başkan aday adayları açısından listeye girememiş olması da diğer ilginç bir tespit olarak kabul edilebilir.

İlçe belediye başkan aday adaylarının ilçeler arasındaki dağılımında karşımıza çıkan ilginç bir durum da, bazı ilçelerde belediye başkan adaylarının neredeyse tümü İzmir dışı illerde doğmuşken, bazı ilçelerde tüm belediye başkan adaylarının İzmir’de doğmuş olmasıdır. Karabağlar ilçesinde 6 belediye başkan aday adayından tümü İzmir dışındaki illerde doğmuş iken, Ödemiş ve Tire‘de tüm belediye başkanı aday adaylarının İzmir doğumlu olması bu durumun en iyi örnekleridir.

İzmir doğumlu belediye başkanı aday adaylarının ilçelerdeki tüm aday adayları arasındaki düzeyini gösteren oranlar ise şu şekildedir: 

Aliağa: % 28,57, Balçova: % 33,33, Bayındır: % 50, Bayraklı: % 20, Bergama: % 66,67, Beydağ: % 100, Bornova: % 56,25, Buca: % 64,71, Çeşme: % 63,63, Çiğli: % 27,78, Dikili: % 45,45, Foça: % 75, Gaziemir: % 50, Güzelbahçe: % 57,14, Karabağlar: % 0, Karaburun: % 33,33, Karşıyaka: % 25, Kemalpaşa: % 45,45, Kınık: % 100, Kiraz: % 100, Konak: % 28,57, Menderes: % 72,72, Narlıdere: % 50, Ödemiş: % 100, Seferihisar: % 50, Selçuk: % 85,71, Tire: % 100, Torbalı: % 75, Urla: % 63,63.

Görüldüğü gibi yurt içinden yoğun göç alan merkezdeki Bayraklı, Çiğli, Karşıyaka gibi ilçelerle sahildeki Karaburun gibi ilçelerde İzmir doğumlu aday adaylarının sayı ve oranı azalıp bu oran Karabağlar gibi büyük ve önemli bir ilçede % 0’a kadar düşerken; Beydağ, Kınık, Kiraz, Ödemiş ve Tire gibi iç kısımlardaki önemli tarım ilçelerinde ilçe belediye başkan aday adaylarının tümünü İzmir doğumlular oluşturmaktadır.

topluluk 22

Belediye meclisi üyesi aday adayları

Toplam sayısı 1.551’i bulan belediye meclis üyesi aday adaylarının doğum yerleri itibariyle dağılımı ise şu şekilde ortaya çıkıyor:

İzmir doğumlular – 604 aday adayı – % 38,94

Erzurum doğumlular – 66 aday adayı – % 4,26

Tunceli doğumlular – 50 aday adayı – % 3,22

Muş doğumlular – 48 aday adayı – % 3,09

Kars doğumlular – 45 aday adayı – % 2,90

Manisa doğumlular – 43 aday adayı – % 2,77

Sivas doğumlular – 40 aday adayı – % 2,58

Görüldüğü gibi bu grup içindeki İzmir doğumluların ağırlığı, büyükşehir belediye başkanları grubundaki % 50 ve ilçe belediye başkan aday adayları grubundaki % 51,37′ oranından % 38,94 oranına düştüğünü ve ilçe belediye meclislerinde üretilen kente dair siyasetin bir anlamda İzmir doğumlu olmayanlara bırakıldığını, İzmir doğumluların bu alandaki etkisinin her geçen gün azaldığını net bir şekilde ortaya koymaktadır. 

Belediye meclis üyesi aday adayları içinde İzmir doğumluları izleyen diğer iller ise sırasıyla Erzurum, Tunceli, Muş, Kars, Manisa ve Sivas olmuştur.

Belediye meclis üyesi aday adayları arasında en alt sıralarda yer alan iller ise 1 belediye meclis üyesi aday adayının doğduğu Bartın, Bayburt, Çanakkale, Çankırı, Karaman, Kilis, Tekirdağ ve Zonguldak illeridir.

İzmir’deki CHP’li belediye meclis üyesi aday adaylarının doğmadıkları iller ise sırasıyla Aksaray, Bilecik, Edirne, Giresun, Hakkari, Sakarya, Şırnak ve Yalova olmuştur. 

CHP’li belediye meclis üyesi aday adaylarının doğduğu illeri kendi ilçeleri ölçeğinde incelemeye kalktığımızda ise bazı ilçeler ortaya koydukları özellikleriyle öne çıkmaktadır. Örneğin;

* Tüm ilçeler itibariyle belediye meclisi aday adayları arasında İzmir doğumlu olanların oranı ortalama % 38,94 olmakla birlikte; bu durum Bayraklı % 16,81, Çiğli % 20,92, Balçova % 21,95,  Karşıyaka % 22,67 gibi ilçeler bu ortalamanın altında, Ödemiş % 90,91, Beydağ % 90, Bayındır % 80, Tire % 75, Çeşme % 72,92, Torbalı % 63,89, Karaburun ve Kemalpaşa % 60,71, Foça % 58,62, Urla % 58,21, Selçuk % 54,17, Güzelbahçe % 47,17, Menemen % 46,15, Gaziemir % 43,14, Seferihisar % 41,67 ve Aliağa % 40,74 gibi ilçeler ise bu ortalamanın üstünde yer almıştır.

* Bir ilçede belediye meclis üyesi aday adayı olarak başvuranların tümünün kaç adet ilden geldiklerine baktığımızda ise; genel kamuoyu görüşü olarak “Karşıyakalılık” olarak adlandırılan aidiyet ilişkisinin, “Karşıyaka’da doğmuş olma” koşuluna bağlandığı ve 2014 sonrasında bunun bir muhalefet nedenine dönüştüğü Karşıyaka’da, belediye meclis üyesi aday adayı olan toplam 150 CHP’linin İzmir dışındaki 43 ayrı ilde doğmuş olduğunu ve Karşıyaka’nın bu zengin çeşitliliği ile İzmir ilçeleri arasında ilk sırayı aldığını görüyoruz. Bu durumun Karşıyaka’nın her iki yanındaki ilçelerde; yani Bayraklı‘da 41, Çiğli‘de 32 şeklinde devam etmesi de bu durumun sadece Karşıyaka‘yı değil, onun merkez olduğu İzmir’in kuzeyi açısından genel bir özellik olduğunu ortaya koymaktadır. Aynı durum İzmir’in güneyindeki Karabağlar’da beklendiği gibi 43 il düzeyinde bulunduğu görülmüştür.

Sonuç adına…

Büyük kentlere zorunlu ya da gönüllü iç göçlerle gelip yerleşenlerin doğup büyüdükleri topraklara olan aidiyetleri üzerinden, yerleştikleri coğrafyaya tutunmak adına geliştirdikleri “hemşehrilik” olgusunun İzmir dahil ülkemizdeki tüm büyük kentlerde karşımıza çıkan toplumsal bir gerçeklik olduğunu bilmekle birlikte; “gelen”in beraberinde getirdiği ekonomik, toplumsal ve kültürel değerlerle gelinen yerdeki “yerleşik”lerin o güne kadar o coğrafyada geliştirdiği ekonomik, toplumsal ve kültürel değerlerin birbirleriyle nasıl bir ilişki ve etkileşime geçeceği, bu çatışma ya da eklenme sürecinin gün geçtikçe artan İzmir dışı doğumlu yerel siyasetçiler eliyle nasıl yönetileceği konusu, İzmir gibi büyük göçler alan büyük kentlerin temel sorunlarından biridir.

Önümüzdeki dönemde, bugün listesi elimizde olan bu aday adaylarının nasıl gerçekleşeceği belli olmayan bir tercih süreci içinde hangi kriterlere göre elenip nasıl aday konumuna yükselecekleri, ardından da kendi aralarında nasıl bir ilişki ve iletişim içine girecekleri ve İzmir’i hep birlikte nasıl yönetecekleri henüz belli olmamakla birlikte;

topluluk 26

Herkes için Yaşanabilir Bir Kent” hedefiyle yola çıkan bizlere düşen temel görevin, kentin yönetimi ile ilgili bu tür  süreçlere kamu yararı doğrultusunda müdahale edebilecek tüm bir kenti kucaklayan antikapitalist kent mücadelesinin bir an önce oluşturulması gerçeğini unutmamak ve bunun için hep birlikte adım atmaktır.

Devam Edecek…

Not: Bugünkü yazımızla ilgili verileri içeren Excel dosyaları, Facebook’taki “Kent Stratejileri Merkezi” isimli grubun “Dosyalar” bölümünden indirip inceleyebilirsiniz.

İzmir CHP aday adayları: Kazanma olasılığı yüksek ilçelerde erkek egemen bir yapı…

Ali Rıza Avcan

Cumhuriyet Halk Partisi’nin İzmir’deki belediye başkanı ve meclis üyesi aday adayları ile ilgili listesi geç de olsa elime ulaştı. Liste, CHP Genel Merkezi tarafından düzenlenmiş bir liste. Ayrıntısına bakıldığında sanki eksiklikleri ya da yanlışlıkları barındırıyormuş gibi gözüküyor. Örneğin Bergama’da 3 belediye başkanı, 3 de meclis üyesi aday adayının olması -en azından belediye meclis üyesi aday adayı sayısı açısından- inandırıcı gelmiyor. Ama yine de bütün aday adaylarını içermesi nedeniyle şimdilik elimizdeki tek bilgi kaynağı. İşte o nedenle, bu liste üzerinden yapılacak analiz ve değerlendirmelerin de kendi içinde bazı eksiklik ya da yanlışlıkları barındırmasını normal karşılamamız gerekiyor.

Listede İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı aday adayları yanında ilçeler düzeyinde kimlerin ilçe belediye başkanlığı ve belediye meclisi üyeliği için aday olduğunu görebiliyorsunuz. Tabii ki, parti örgütlerine dosya vermeden aday adayı olabilenler bunun dışında kalıyor.

Listeye göre 10 aday adayı İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı, 255 aday adayı ilçe belediye başkanlığı, 1.549 aday adayı da ilçe belediye meclisi üyeliği için başvurmuş durumda.

En fazla belediye başkan aday adayının olduğu ilçeler sırasıyla 18 aday adayı ile Çiğli, 17 aday adayı ile Buca, 16 aday adayı ile Bornova, 15 aday adayı ile Bayraklı ve 14 aday adayı ile Konak ilçeleri.

CHP aday adayı, genellikle kazanma olasılığı yüksek ilçeleri daha fazla tercih ediyor.

Kent merkezinde nüfusu ve oy kullanabilecek seçmen sayısı fazla olan Bayraklı, Bornova, Buca, Çiğli ve Konak gibi büyük ilçelerde belediye başkanlığına aday olanların fazla olması beklenen bir durum olmakla birlikte; nüfusu ve seçmen sayısı oldukça az olan Karaburun, Çeşme, Dikili ve Seferihisar gibi bazı küçük ilçelerde beklenenden fazla adayın ortaya çıkması; ayrıca, CHP’nin AKP ile dişe diş mücadele etmesi beklenen Karabağlar, Torbalı, Ödemiş ve Kiraz gibi ilçelerde de çok az sayıdaki aday adayının varlığı ilginç bir durum olarak karşımıza çıkıyor.

chp İzmir aday adaylarının İlçeler arası dağılımıBelediye başkan aday adayı sayılarını ilçelerin 2017 yılı nüfusları ve 2018 milletvekilliği seçimleri için açıklanan seçmen sayılarıyla karşılaştırdığımızda Karaburun’da her bir aday adayı başına 981 kişi ya da 861 seçmenin, yine aynı şekilde Seferihisar’da her bir aday adayı başına 3.399 kişi ya da 2.663 seçmenin düşmesi; bu sayıların Kiraz gibi pek fazla bir şey beklenmeyen küçük bir ilçede her bir aday adayı için 43.859 kişi ya da 33.661 seçmene veya Karabağlar gibi mücadelenin zorlu geçeceği bir ilçede her bir aday adayı için 80.132 kişi ya da 60.187 seçmene yükselmesi bu ilginç durumun en çarpıcı örnekleri.

Aynı durum belediye meclisi aday adayları için de geçerli. BU duruma göre seçilme şansının arttığı ilçelerdeki aday adaylarının sayısı artmakta, zor olduğu ilçelerde de azalmaktadır. Yukarıdaki tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere Kınık ve Kiraz’da hiçbir aday adayının olmaması, Karabağlar’da aday adayı başına 4.808 kişi ya da 3.611 seçmenin, Ödemiş’te 6.011 kişi ya da 4.686 seçmenin, Torbalı’da 4.788 kişi ya da 3.431 seçmenin düşmesi; diğer yanda da Foça, Narlıdere, Urla ve Çeşme gibi ilçelerde aday adayı başına düşen nüfus ya da seçmen sayısının 308’e kadar düşmesi bu durumun en kuvvetli kanıtları.

CHP İzmir aday adayları arasında “kadının adı yok” !

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile ilçe belediye başkanlıkları ve belediye meclisi üyelikleri için başvuruda bulunan aday adaylarının cinsiyetleri açısından dağılımını gösteren aşağıdaki tablodan da görüleceği gibi, İzmir genelinde belediye başkanlığı için başvuran kadın aday adaylarının toplam belediye başkanı aday adayları arasındaki payı % 15,71, kadın belediye meclisi üye aday adaylarının toplam belediye meclisi üye aday adayları arasındaki payı ise % 20,46.

chp İzmir kadın aday adaylarıBu oranların CHP’nin vitrini olarak takdim edilen İzmir açısından savunulur bir yanı yok. Bırakın seçilip aday yapılacak kadınları, kendiliğinden gelip başvuran CHP’li kadınların sayısı ya da oranı bile şimdiden çok düşük. Ortaya çıkan oranlar CHP metinlerinde yazılı olan kotayı bile bulmuş değil.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı için Seniye Nazik Işık ile Canan Arıtman‘ın aday adayı olarak başvurmuş olmaları; ayrıca, Güzelbahçe’de 7 adaydan 3’ünün, Urla’da 11 adaydan 4’ünün kadın olması iç ferahlatan gelişmeler olmakla birlikte; Bayındır, Bergama, Beydağ, Dikili, Foça, Gaziemir, Karabağlar, Kınık, Kiraz, Ödemiş, Seferihisar, Tire ve Torbalı olmak üzere toplam 13 ilçede hiçbir kadın belediye başkan adayının çıkmaması oldukça kötü ve düşündürücü bir durum.

Bu kötü durum, belediye meclis üyeliği için başvuran aday adayları arasında bir nebze olsun düzelmekle birlikte; en fazla kadın aday adayının çıktığı Narlıdere (% 36,36), Balçova (% 31,71) ve Karaburun (% 28,57) bile İzmir genelindeki bu durumu düzeltmeye yetmiyor.

CHP’li kadın aday adaylarının tüm aday adayları arasındaki durumu şimdilik bu vaziyette. Yarın öbür gün bu aday adayları arasında yapılacak seçimler sonrasında bu sayı ve oranların artacağı mı yoksa daha da azalacağı mı henüz kimse tarafından bilinmiyor.

Dileğimiz ise, en azından mevcut aday adayları arasındaki kadınların bir adım daha öne çıkarılması suretiyle kadının sahip olduğu gerçek güç ve değerin tüm açıklığıyla ortaya konulması ve dişi bir kent olduğu söylenen İzmir’e kadın elinin değmesidir.

Devam Edecek…

Başarı mı; yoksa, olası bir hezimetin ayak sesleri mi?

Ali Rıza Avcan

Yönetim adı verilen her düzen, sistem ya da organizasyon, başlangıçta belirlenen amaç ve hedeflere ulaşıp başarılı olmak amacıyla tasarlanıp kurulur ve çalışır…

Bu anlamda, seçimle ya da atamayla belirlenen her yönetimin amaç ve hedeflerini belirlemeden yola çıktığını ve bunları zaman içinde yenilemediğini söylemek pek mümkün değildir. Şayet arada bir plansız, programsız yola çıkanlar olursa, onların da uzun solukta var olup yaşayacaklarını düşünmek abesle iştigaldir.

Siyasi iktidarlar için başlıca amaç ve hedef, temsil ettikleri sınıf ve kesimleri memnun edip yola devam etmek; belediye yönetimleri için amaç ve hedef, kendilerine oy veren kentlileri memnun ederek gelecek seçimde daha fazla oy alabilmek; şirketler için de daha fazla kâr elde edip para kazanabilmektir.

Yönetenlere yardımcı olmak amacıyla oluşturulan bürokrasi ve danışmanların amaç ve hedefleri de, bilgi, birikim ve deneyimleriyle destek verdikleri yönetici ya da liderlerin daha fazla oy alarak veya kâr elde ederek başarılı olmalarını sağlamaktır.

Çünkü her şeyin temeli, alınan oy sayısı ya da elde edilen kârın miktarı ile ölçülüp ifade edilen başarıdır.

Bürokrat ve danışmanlar şayet bunu yapmayıp yönetici, lider ya da patronlarının daha az oy almasına veya kâr elde etmesine neden olmuşlarsa; bu durumun birinci dereceden sorumlusu olarak, bağlı oldukları yönetici, lider ya da patronun başarısızlığının ortağı olurlar.

Bundan sonra yapabilecekleri tek şey, kendilerine çalışabilecekleri yeni bir belediye ya da şirket aramaktır…

RegStrategy_1536x1152

Gelelim İzmir Büyükşehir Belediyesi bürokrat, danışman ve akademisyenlerinin “İzmir Modeli” adıyla icat ettiği koskoca bir yalanın, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun 2004 yılından bu yana ortaya koyduğu başarılı proje uygulamalarından kaynaklandığı iddiasına…

Önce İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2012 yılından bu yana yürüttüğü tarım hizmetleri üzerinden şekillendirilmeye çalışılan; daha sonra, sadece tarım hizmetlerini değil, tüm belediye hizmetlerini kucakladığı söylenen; o nedenle de, uğruna 14 profesör, 6 doçent ve 1 gazeteciden oluşan 21 kişilik bir ekibe yazdırılan  ve 1.152 sayfalık 25 makaleyi içeren beş kitabın; bir de bunun üstüne, bu akademik ekibin lideri olduğu bilinen Prof. Dr. İlhan Tekeli tarafından yazılıp İzmir Akdeniz Akademisi tarafından bastırılan altıncı kitabın konu aldığı bütün bu iddiaların sanki bilimsel bir dayanağı varmış gibi büyük tören ve reklamlarla takdim edilen şu meşhur İzmir Modeli” olayına…

Söz konusu bu altı kitabı alıp okuduğunuzda ya da bununla ilgili abartılı reklamları izlediğinizde, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun, 21 Haziran 2004’den başlayıp 31 Mart 2019’a devam eden 14 yıl 9 ay 10 günlük hizmet döneminde biz İzmirliller’e fark ettirmeden cümle aleme; örneğin, yurt içinde Gaziantep’e, yurt dışında İngiliz ya da Ruslara; hatta, Ahmet Hakan’ın CNNTürk’teki 8 Ekim 2018 tarihli Tarafsız Bölge programında ifade edildiği şekliyle tüm Türkiye’ye örnek olacak bir yönetim modeli yarattığı zannına kapılıyorsunuz.

Çünkü biliyorsunuz ki, bu yazıları yazan ve çoğu “profesör” ya da “doçent” gibi akademik unvanlar taşıyan zevat, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun bir “model” yaratacak kadar başarılı olduğunu, kendilerini oldukça zorlayarak anlatmaya çalışıp methiyeler düzdükçe ya yeni görevlere getiriliyorlar veya (belediye tarafından “kişisel sır“dır gerekçesiyle açıklanmayan) oldukça yüklü miktarlarda telif ücretleri alıyorlar.

Bu isimlerin bir kısmının CHP eski milletvekili Prof. Dr. Oğuz Oyan eşliğinde belediye belediye gezip kitaplarını bastıran, bu işi meslek haline getirmiş bilindik isimler olduğunu, bir kısmının “YÖK Akademisyeni” ya da “Vakıf Akademisyeni” özelliklerine sahip olduğunu biliyor ve onlardan zaten farklı bir şey beklemiyoruz. Geriye kalan son bir kısmının ise, yarın öbür gün hatırlanıp devamlı önlerine konulacak bu kötü methiyeleri yazarak bizi hayal kırıklığına uğrattıklarını ifade etmek istiyorum.

Oysa İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun bu yere göğe konulamayan başarılarını, bu tür ısmarlama yazılar yazdırarak övmek yerine onun katıldığı 2009 ve 2014 tarihli yerel seçimlerde aldığı oy oranlarıyla, görevde bulunduğu dönemde yapılan milletvekili seçimlerinde partisinin aldığı oy oranlarındaki değişim üzerinden ölçüp değerlendirmek daha doğru, anlamlı ve geçerli olacaktır. 

Çünkü, genel ya da yerel düzeydeki siyasetçinin en önemli başarı ölçüsü, birilerinin yazıp çizdiği kitap, makale ve methiyeler ya da reklam kokan sözler değil; seçimlerde aldığı oyların miktar ve oranını arttırıp arttıramadığıdır. Kimse kusura bakmasın; ama, temel belirleyici olan -sadece ve sadece- budur.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 29 Mart 2009, 30 Mart 2014, 7 Haziran 2015, 1 Kasım 2015 ve 24 Haziran 2018 tarihli yerel ve genel seçimlerle ilgili verileri dikkate alınarak düzenlenen aşağıdaki tablodan da görüleceği gibi, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, “İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı” sıfatıyla ilk kez katıldığı 29 Mart 2009 tarihli seçimlerde 21 ilçeden oluşan İzmir genelinde ortalama % 56,15 oranında oy almış ve bu oranın en fazla olduğu ilçe % 73,74 ile Narlıdere, en az olduğu ilçe ise % 42,39 oy oranı ile ile Kemalpaşa olmuştur.

Bu durum, o tarih ve koşullar içinde hem Aziz Kocaoğlu hem de partisi Cumhuriyet Halk Partisi için oldukça iyi bir sonuç ve başarıdır.

2009-2014 İBB Seçim Sonuçları

İzmir Modeli” isimli kitaba yazılar yazan bu 21 akademisyen ve gazetecinin kendisini başarılı bulduğu ilk hizmet döneminin sonunda yapılan 30 Mart 2014 seçimlerinde ise 30 ilçeden oluşan İzmir genelindeki aldığı ortalama oy oranı % 56,15’den % 49,50 oranına inmiş, kendisi en fazla oyu % 70,21 ile Karşıyaka’dan, en az oyu da % 33,95 ile Kiraz ilçesinden almıştır.

Kısacası, 29 Mart 2009-30 Mart 2014 döneminde başarılı olduğu söylenen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun  İzmir genelinde aldığı oyların miktarı eskisine göre % 6,56 oranında azalarak, % 56,15’den % 49,59’a inmiştir.

Hem de “Cumhuriyet Halk Partisi’nin kalesi” olarak tanınıp bilinen İzmir’de!

Üstüne üstlük, rakibi olan Adalet ve Kalkınma Partisi oyları, İzmir genelinde % 5,53 oy artışı ile % 30,39’dan % 35,92’ye yükselirken…

Aziz Kocaoğlu cephesindeki oy azalışının en fazla olduğu ilçeler ise, % 13,19 ile Torbalı, % 11,77 ile Aliağa, % 9,85 ile Foça ve % 7,47 ile Bayındır olmuş; böylelikle Kemalpaşa, Kınık, Menderes, Ödemiş, Selçuk ve Torbalı gibi önemli ilçelerin yönetimi Adalet ve Kalkınma Partisi’nin, Aliağa gibi önemli bir sanayi ve işçi kenti ile Kınık’ın yönetimi de Milliyetçi Hareket Partisi’nin eline geçmiştir.

Böylelikle, şimdilerde o dönemlerde de başarılı olduğu söylenen Cumhuriyet Halk Partisi’nin İzmir Büyükşehir Belediye Başkan adayı Aziz Kocaoğlu, bu seçimin sonucunda İzmir genelinde en fazla oyu alarak belediye başkanı olmuşsa da; hem kaybedilen oyun miktar ve oranı, hem Cumhuriyet Halk Partisi ile Adalet ve Kalkınma Partisi arasındaki oy farkının azalması, hem de 8 ilçe belediyesi yönetiminin rakip partilere kaptırılması açısından oldukça olumsuz ve tehlikeli bir gelişmeyi ortaya çıkarmıştır.

Peki, 30 Mart 2014 tarihli son yerel seçim sonrasında % 49,50 oranındaki bu oy miktarında bir artış ya da azalış olmuş mudur? Şayet olmuşsa bunu bugün nasıl ölçüp belirleyebiliriz?

2014 yılından bu yana yeni bir büyükşehir belediye başkanlığı seçimi yapılmadığına göre, ortalama % 49,59 oranındaki oyun hangi orana çıktığını ya da indiğini nasıl bilebiliriz?

Tabii ki, 2014 yılındaki yerel seçimde Cumhuriyet Halk Partisi büyükşehir belediyesi adayının aldığı oylarla, 7 Haziran 2015, 1 Kasım 2015 ve 24 Haziran 2018 tarihli milletvekili seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili adaylarının aldığı oyları, -elma/armut örneği gibi bir kıyaslama yapmamak koşuluyla- birbiri ile mukayese ederek… En azından, bu ikisi arasında anlamlı bir ilişki varsa, onu bulup ortaya çıkarmaya çalışarak…

Bu amaçla, Türkiye İstatistik Kurumu’nun mahalli idareler seçimi verileriyle milletvekili seçimi verilerini kullanarak hazırladığımız yukarıdaki tablonun ikinci bölümünü kullanarak yaptığımız kıyaslama sonucunda ortaya çıkan durum ise;

Cumhuriyet Halk Partisi’nin 7 Haziran 2015 tarihli milletvekili seçimlerinde İzmir’in (1) ve (2) numaralı seçim bölgelerinde aldığı ortalama % 38,53 düzeyindeki oy oranının, 7 Haziran 2015  tarihli milletvekili seçimlerinde % 8,22 gibi önemli bir oranda artarak % 46,75 oranına yükselmekle birlikte; 24 Haziran 2018 tarihli milletvekili seçiminde % 5 oranında azalarak % 41,75 düzeyine indiği görülmektedir.

O nedenle, Cumhuriyet Halk Partisi oylarının, 29 Mart 2009-24 Haziran 2018 döneminde İzmir’de yapılan yerel seçimlerin yanında milletvekili seçimlerinde de eski düzeyini koruyamayarak devamlı azaldığı söylenebilir.

Öte yandan düzenlediğim aşağıdaki ikinci tablonun da gösterdiği gibi, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun 29 Mart 2009 tarihli yerel seçimde ilçelerde aldığı oy oranı ile Cumhuriyet Halk Partili ilçe belediye başkanlarının aldığı  oy oranları arasındaki farkın, 30 Mart 2014 tarihli yerel seçimde yarı yarıya azalarak % 6,25’den % 3,37’ye indiği, bu farkın Beydağ, Bornova, Karşıyaka ve Menemen gibi ilçelerde ilçe belediye başkanları lehine öne geçtiği, Balçova, Buca, Çeşme, Gaziemir ve  Seferihisar bazı ilçelerde de neredeyse aynı düzeyde olduğu görülmektedir. 

İzmir İBB & İlçe Seçim Sonuçları Karşılaştırması (2)

Bu nedenle, Cumhuriyet Halk Partisi’nin hem büyükşehir belediye başkanlığı hem de milletvekili seçimleri açısından İzmir düzeyindeki oyunun sürekli azalması gibi önemli bir sorunla karşı karşıya olduğunu söyleyebilirim.  

63619459_620x410

Böylesi bir durumda, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu’nun göreve geldiği günden bu yana başarılı uygulamalar yaparak herkese örnek “İzmir Modeli“ni yarattığını söyleyen emrindeki bürokrat, danışman, akademisyen, gazeteci ve yandaşların, İzmir seçmeninin geçen yıllar içinde Cumhuriyet Halk Partisi’ne ve adaylarına oy vermekten neden vazgeçtiğini, oy oranlarının niye sürekli azaldığını da araştırıp ortaya koyarak başarı diye lanse ettikleri model ile bu başarısızlık olgusu arasında anlamlı bir ilişki kurmaları gerektiğini düşünüyorum.

Madem bu belediye başkanı ve ekibi, ortaya bir “İzmir Modeli” çıkaracak kadar başarılı oldular; o halde gerek kendisinin gerekse partisinin aldığı oylar, olası bir hezimeti kolaylaştıracak şekilde niye her seçimde azalıp eriyor?

Kaçak yapılaşma affının sürprizleri…

Ali Rıza Avcan

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 10 Mayıs 2018 tarihli 98. birleşiminde bir yasa kabul edilir. Yasanın numarası 7143, adı da “Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun“dur.

Bu yasanın 16. maddesiyle 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen geçici madde hükmüne göre, “afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31.10.2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31.12.2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde yapı kayıt belgesi verilebilecek“, böylelikle yasa dışı olan yapı yasal hale gelecektir.

Bu, düpedüz cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimi öncesinde kaçak yapı sahiplerine iktidar partisine oy versinler düşüncesiyle sunulan bir seçim rüşvetidir.

Bu nedenle de yasayla getirilmiş olsa bile öncelikle Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı bir yasadır ve yasalara saygı duyup ona göre davranan yurttaşları aptal yerine koyan ahlaksız bir girişimdir.

Nitekim, bu affa karşı çıkan Türkiye Mimar ve Mühendisleri Odası (TMMOB) Genel Başkanı Emin Koramaz, yasanın kabulünden bir gün önce 9 Mayıs 2018 tarihinde düzenlediği basın toplantısı ile yasa teklifinin bu gerekçelerle geri çekilmesini istemiştir. 

Bu basın toplantısından bir gün sonra yasa teklifinin kabul edilmesi üzerine, başta TMMOB Şehir Plancıları Odası, Mimarlar Odası ve Peyzaj Mimarları Odası olmak üzere Türkiye Mimar ve Mühendis Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı birçok meslek odası çıkarılan yasayla bu yasaya dayanılarak düzenlenen “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği“nin bir imar darbesi olduğunu belirterek bir seçim yatırımı olarak yürürlüğe giren kaçak yapılaşma affının barış değil kaos getirdiğini ifade etmişlerdir. (1) 

5948_11_45_37

Kentlerin planlı bir gelişmesini arzulayan tüm kesim, kurum ve bireyler bu yasanın gerekçesine ve içeriğine karşı çıkıp bunun bir seçim rüşveti olduğunu belirtmekle birlikte; yasanın kabulü ile ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi görüşme ve oy sayımı tutanaklarına baktığımızda, karşımıza çok ilginç ve şaşırtıcı bilgiler çıkmaktadır. (2)

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 10 Mayıs 2018 tarihli 98. birleşimi ile ilgili tutanakları incelediğimizde bu birleşime meclisteki toplam 537 milletvekilinden 223’ünün katıldığını, 5 milletvekilinin “red“, 217 milletvekilinin de “kabul” oyu verdiğini görüyoruz.

Yapılan açık oylama ile ilgili tutanakları incelediğimizde “red” oyu verenlerin,

1. HDP Diyarbakır milletvekili Sibel Yiğitalp,

2. HDP İstanbul milletvekili Garo Paylan,

3. HDP İzmir milletvekili Ertuğrul Kürkçü,

4. HDP Batman milletvekili Mehmet Ali Aslan ve

5. HDP Şırnak milletvekili Aycan İrmez olduğunu ortaya çıkıyor.

Söz konusu yasanın kabulü yönünde oy kullanan milletvekillerini araştırdığımızda ise karşımıza son derece şaşırtıcı bir sonuç çıkıyor:

Bu sonuca göre yasayı kabul eden 209 milletvekilinin AKP’li, 8 milletvekilinin de CHP’li olduğunu şaşkınlıkla görüyoruz…

Bu şaşkınlık, “Kabul” oyu veren CHP’li milletvekillerinin adlarını araştırdığımızda daha da artıyor. Çünkü, kamuoyunda kaçak yapı affı olarak bilinen yasanın kabul edilmesi için oy veren CHP’li milletvekillerinin;

1. CHP Bursa milletvekili Lale Karabıyık,

2. CHP Mersin milletvekili Hüseyin Çamak,

3. CHP İstanbul milletvekili Sibel Özdemir,

4. CHP İstanbul milletvekili Barış Yarkadaş,

5. CHP İzmir milletvekili Musa Çam,

6. CHP Sakarya milletvekili Engin Özkoç,

7. CHP Samsun milletvekili Hayati Tekin ve

8. CHP Tokat milletvekili Kadim Durmaz

olduğunu anlıyoruz. 

Evet, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 86. döneminin son oturumunda kabul edilen bu yasaya “kabul” oyu veren CHP’li milletvekilleri bunlar (!)

Üstüne üstlük bunlar arasında hepimizin solculuğu, devrimciliği ve demokratlığı ile tanıyıp bildiğimiz eski sendikacı Musa Çam var (!)

Yakın zamanda TMMOB Peyzaj Mimarları Odası İzmir Şubesi’nin “2018 yılının örnek politikacısı” olarak ödül verdiği iki CHP’li milletvekilinden biri olan CHP İzmir milletvekili Musa Çam (!)

Kültürpark mücadelesinde bizlerin yanında durup önüne konulan dilekçeyi imzalayan CHP İzmir milletvekili Musa Çam (!)

Hepimizin düne kadar; daha doğrusu bu yasanın kabulüne kadar tanıyıp bildiğini sandığı CHP İzmir milletvekili Musa Çam (!)

Ve tabii ki diğerleri…

Şimdi bu durumu görmezlikten ya da bilmezlikten gelip kulağımızın üstüne mi yatacağız?

Yoksa gerçeğin, her zaman ve koşul altında bilinmesi gereğinden hareketle, bu bilgiyi kendisine güvenip oy vermiş İzmirli seçmenlerle paylaşacak mıyız?

Bu yasaya karşı çıkıp kampanyalar düzenleyen kurum, kuruluş ve bireylere bunu söyleyecek miyiz?

Seçimler öncesinde bunu söylemenin ya da yazmanın zamanı mıydı?” diye soranlara ya da “bunu yazarak AKP’ye hizmet ediyorsunuz” diyenlere ne diyeceğiz peki?

Tabii ki her zaman için gerçeği araştırıp dosdoğru söyleyeceğimizi… Hiçbir gerçeğin bilinmemesi, fark edilmemesi ya da unutulmaması dileğiyle…

Resim1

Peki, o halde CHP’li bu sekiz milletvekili niye böyle davranıp böylesi bir karara katıldılar?

Bunun muhakkak bir açıklaması, bizleri ikna edecek bir gerekçeleri olmalıdır…

Özellikle de her şeyi yasalara uygun yapmaya çalışan, bugüne kadar hiçbir şekilde kaçak yapı yapmayan ve bu siyasetçileri milletvekili olarak seçen yurttaşlara açıklanıp söylenecek bir şeyler olmalıdır…

Tüm bir ülkeyi ve kentleri ilgilendiren böylesine büyük bir kötülük uğruna iktidar milletvekilleriyle işbirliği yapıp çıkarılan bu yasanın kabulü için niye oy verildiği bir an önce açıklanmalı ve dürüst insanlardan özür dilenmelidir…

Partileri tarafından yeniden aday gösterilmedikleri için mi yoksa AKP ile yarışmak adına mı veya başka bir nedenle mi?

Bütün bunların nedeni bir an önce açıklanmalı ve giderayak yapılan bu büyük kötülük için özür dilenmelidir…

Tabii ki, bu yasanın kabulünde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bulunmayan ve 5 HDP’li milletvekili gibi “red” oyu vermeyen 123 CHP’li milletvekilinin o anda ne yaptıklarını sorup tarihi sorumluluklarını hatırlatarak…


(1) https://www.tmmob.org.tr/icerik/imar-affi-duzenlemesi-geri-cekilmelidir

(2) https://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem26/yil3/ham/b23136oylama.htm

Parti ilçe başkanının yönettiği kent konseyi…

Ali Rıza Avcan

İzmir yine yapacağını yaparak, bugüne kadar AKP’nin bile yapmadığı ya da yapamadığı bir ilk’i yaşama geçirerek farklılığını ortaya koydu:

İzmir Kent Konseyi’nin fiili siyasetten elini çekmemiş olan başkanı, belirli bir mizansen içinde boşaltılan CHP Konak İlçe başkanlığı görevini üstlenerek ülkemizdeki kent konseyi başkanlığı görevini yürüten ilk parti ilçe başkanı unvanına sahip olmuş oldu.

Böylelikle bundan böyle CHP Konak İlçe başkanı, aynı zamanda İzmir Kent Konseyi başkanı olarak ikili bir görevi sürdürecek.

İstediği zaman CHP Konak İlçe başkanı, istediği zaman da İzmir Kent Konseyi başkanı olacak.

Kent konseyleri alanında bugüne kadar yaptığımız araştırma, inceleme ve gözlemler sırasında bir parti ilçe başkanının aynı zamanda kent konseyi başkanı olduğuna dair bir bilgi ya da örneğe rastlamadık.

Bu konuda bildiğimiz sayılı örnekler, 2017 yılında Edirne’nin Keşan ilçesinde CHP Keşan ilçe yönetim kurulu üyesi Necmettin Baygül’ün, İstanbul Zeytinburnu’nda da 2014 yılında AKP Zeytinburnu ilçe yönetim kurulu üyesi Cemal Merdan‘ın kent konseyi başkanlığına seçilmiş olmalarından kaynaklanıyor.

Bu iki örnekte de görüldüğü gibi, söz konusu olan şey, bir parti ilçe başkanının değil; bir parti ilçe yönetim kurulu üyesinin kent konseyi başkanlığına seçilmiş olması.

Bizim gündeme getirip tartıştığımız sorun ise, bir parti ilçe yönetim kurulu üyesinin değil; İzmir Kent Konseyi başkanı olarak seçildiği 26 Aralık 2015 tarihinde CHP Konak ilçe sekreteri iken gelen baskılar üzerine istifa eden bir siyasetçinin, kent konseyi başkanı olduktan sonra tekrar CHP Konak ilçe başkan yardımcısı olması ve bundan bir süre sonra CHP Konak ilçe yönetim kurulu başkanının istifa etmesi üzerine aynı ilçe yönetim kurulu içinde yapılan bir seçimle CHP Konak ilçe yönetim kurulu başkanlığı görevine getirilmesi ve bu siyasi görevle birlikte İzmir Kent Konseyi başkanlığı görevini sürdürmek istemesinden kaynaklanıyor.  

İzmir Kent Konseyi 005Bildiğimiz kadarıyla yasal olarak böylesi bir durumu öngörüp engelleyen herhangi bir hukuki düzenleme bulunmamakta. Daha doğrusu, yasa koyucu böyle bir şeyin gerçekleşebileceğini önceden düşünüp öngörmediği için siyasi parti yöneticiliği ile kent konseyi başkanlığının aynı şahıs üzerinde bulunup bulunmayacağını konusunu henüz hükme bağlamış ve düzenlemiş değil.

O nedenle de, siyasi bir partinin ilçe başkanlığını yürüten bir siyasetçinin kent konseyi başkanı olamayacağına ya da bu iki görevi aynı anda yürütemeyeceğine ilişkin bir kanun, yönetmelik, tüzük, yönerge, genelge maddesi, bakanlık görüşü ya da mahkeme kararı yok.

5393 sayılı Belediye Yasası’nın 76. maddesi ile bu maddeye dayanılarak İçişleri Bakanlığı’nca çıkarılan Kent Konseyi Yönetmeliği ve bu yönetmeliğe dayanılarak 16 Kasım 2013 tarihinde İzmir Kent Konseyi Genel Kurulu tarafından kabul edilen İzmir Kent Konseyi Çalışma Usul ve Esasları Yönergesi‘nde bir siyasi partinin il ya da ilçe başkanının kent konseyi başkanı olmasını engelleyen bir hükme yer verilmemiş olmakla birlikte; İzmir Kent Konseyi‘nin önemli bir bileşeni olan İzmir Kent Konseyi Kadın Meclisi‘nin 16 Kasım 2013 tarihinde kabul edilip halen yürürlükte olan İzmir Kent Konseyi Kadın Meclisi Çalışma Usul ve Esasları Yönergesi‘nin “Kadın Meclisinin Üyelik Yapısı” başlığını taşıyan 9. maddesinin 3. fıkrasında -bunun tam aksi yönde-, “Milletvekilleri, meclis üyeleri, siyasi partilerin teşkilatlarında başkan ve yönetim kurulunda görevi olan kişiler, kadın meclisine sivil toplum kuruluş temsilcisi veya bireysel (gönüllü) katılımcı olarak katılabilirler ve çalışmalara katkı verebilirler; ancak, bu sıfatlarıyla kadın meclisi başkanlık divanında ve yürütme kurulunda görev alamazlar, çalışma gruplarında başkanlık yapamazlar.” şeklinde siyasi parti başkanlarıyla yönetim kurulu üyelerinin kadın meclisinin başkanlık divanı ile yürütme kurullarında görev alamayacaklarına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmiş olması da başka bir çelişkiyi oluşturmaktadır.

Nitekim bunun doğal bir sonucu olarak, İzmir Kent Konseyi Kadın Meclisi‘nin 28 Kasım 2015 tarihli 11. Olağan Genel Kurulu’nda, CHP Genel Merkez Kadın Kolları MYK Üyesi Birgül Değirmenci ile Gaziemir Belediyesi Meclis Üyesi Düriye Taş’ın geçici divan üyesi olarak görev yapmalarının, yönergenin  9 ve 13. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle söz konusu genel kurulun iptalini isteyen; ancak bizlerin haklı itirazı üzerine işleme konulmayan 20 Ocak 2016 tarih, 23415155-45-2195 sayılı İzmir Büyükşehir Belediyesi 1.Hukuk Müşavirliği‘nin görüşü de henüz hafızalarımızda.

Öte yandan, İçişleri Bakanlığı’nca düzenlenip 8 Ekim 2006 tarih, 26313 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Kent Konseyi Yönetmeliği‘nin “Çalışma İlkeleri” başlığı altındaki 7. maddenin (ç) fıkrası ile şu an yürürlükte olan İzmir Kent Konseyi Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge‘nin “Çalışma İlkeleri” başlığı altındaki 8. maddesinin (ç) fıkrasında; kent konseylerinin, uluslararası gelişmeleri ve ülke koşullarını gözeterek, tarafsız bir yaklaşımla görüş ve önerilerini oluşturacağı da belirtilmektedir.

Peki o halde, düzenlenmemesi ya da yasaklanmaması nedeniyle hukuki olarak mümkün görülen böylesi bu durumu, bu madde hükmünde yer alan “tarafsız bir yaklaşım” koşuluyla bağdaştırıp kabul etmek mümkün müdür?

Özellikle de kent konseyleri projesinin amaç, hedef, temel değer, ilke ve etik kodları itibariyle böyle bir durum, mümkün ve doğru mudur?

İzmir Kent Konseyi Ruhsal Gelişim Kulübü

Örneğin bu yeni duruma elimizdeki mevzuat, önceden herhangi bir düzenleme yapılmayışı nedeniyle izin verse de; kent konseyleri ile ilgili mevzuat düzenlemelerinin temelini oluşturan yönetişim anlayışı, buna izin verir mi? Böyle bir şeyin ortaya çıkması iyi yönetişim açısından ne ölçüde doğru ve mümkündür? Böylesi siyasi bir çözüm, İzmir Kent Konseyi‘ne yarar mı yoksa zarar mı verir? Başında CHP’li bir siyasetçinin bulunduğu bir kent konseyi, CHP’li olmayan İzmirliler açısından ne ölçüde çekici ve inandırıcı olabilir?

Ayrıca, “aklıselim” ya da “makul olma” olarak tanımlanan akıl ve mantığımızla sağduyu içinde düşündüğümüzde veya böylesi bir durumun adil olup olmadığını sorguladığımızda bunun nereye kadar, nasıl sürdürülebileceğini de hesaplamamız gerekebilir. 

Böylesi bir tartışma da, bizi Aliağa’da MHP Aliağa İlçe Başkanı ya da Kemalpaşa, Ödemiş veya Torbalı’da AKP ilçe başkanları o ilçelerin kent konseylerinin başkanı olsaydı şayet; bu duruma Cumhuriyet Halk Partili siyasetçiler ne tepki gösterirlerdi, kendilerine yapılmasını istemedikleri bir şeyi kendilerinden biri yaptığında nasıl tepki verirlerdi noktasına kadar götürebilir.

Bırakın siyasetçileri, her görüş ve düşünceden kurum ve bireyin bir araya gelerek çalışmasını amaçlayan kent konseyi katılımcıları, bu duruma ne derler, böylesi bir duruma nasıl tepki gösterirler ve bir siyasal parti ilçe başkanı tarafından yönetilen kent konseyine gelip çalışırlar mı?

Evet, yasa yapıcılar ya da kent konseyleri projesini tasarlayanlar karşımıza çıkan bu tür çetrefilli durumları önceden öngörmemiş, böylesi bir durumu akıl etmemiş ve o nedenle de önlem almamış olabilirler.

Ama, mevzuat böylesi bir durumu yasaklamıyor diye bunu bir fırsat olarak görüp sürdürmek de mümkün olabilir mi?

Son zamanlardaki güvenlik odaklı politika ve stratejiler nedeniyle gözden düşüp unutulmaya yüz tutmuş kent konseyleri düşünce ve uygulaması, böylesi bir durumdan zarar görmez mi?

İzmir Kent Konseyi ve diğer kent konseyleri bu kötü örnek nedeniyle zarar görmez mi?

CHP Konak İlçe Başkanının başında olduğu bir kent konseyi giderek bir partinin örgütüne dönüşmez mi? Dönüşmese bile böyle bir algının yaratılmasını kolaylaştırmaz mı? Dönüşmez diyenler bize bunun garantisini nasıl verebilirler?

Ayrıca, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin İzmir Kent Konseyi dışındaki birimlerinde, örneğin İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı’nın düzenlediği toplantı ve çalışmalara katılıp katkıda bulunduğunu öğrendiğimiz İzmir Kent Konseyi başkanının o birim ve kurullardaki siyasi kimliği nasıl açıklanabilir? Bu iki kişilikli durum nereye kadar, ne şekilde sürdürülebilir? Böylesi bir siyasetçinin, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Belediye Meclisi dışındaki varlığı ve etkisi nasıl açıklanabilir?

Nitekim, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından güncellenen İzmir Kent Konseyi’ne ait web sayfasındaki “Bilgilendirme” notunda;

İzmir Kent Konseyi Eski Başkanı Çağrı Gruşçu CHP Konak İlçe Başkanlığına seçilerek 07.03.2018 tarihinde gerçekleştirilen toplantıda istifasını bildirmesiyle ile birlikte  İzmir Kent Konseyi’nin  mevcut çalışma yönergesinin ihtiyaçlara göre güncellendikten sonra genel kurulların yapılması yönündeki ilke kararı, seçimli genel kurul için en az 3 aylık kurumsal temsiliyet yenileme çalışmalarının gerekmesi, yaz tatili döneminin araya girmesi ve yaklaşan seçimler nedeniyle kamu kaynaklarının etkin kullanımı açısından başkanlık seçimine gidilmemesi, buna karşılık 2019 yerel seçimlerine paralel olmak üzere, yürütme kurulu seçimleri ile birlikte olağan seçimli genel kurul takviminde gerçekleştirilmesi kararı oybirliği ile alınmıştır. 

Buna göre yönetmelik gereğince yürütme kurulunun, üyeleri içerisinde en yaşlı üyenin başkanlığında toplantılarını gerçekleştirerek İzmir Kent Konseyi’nin sağlıklı bir şekilde seçime girmesi için birlikte gerekli çalışmaları yürütme konusunda görüş birliğine varmıştır.” (1)

denildiği ve bu bilgilendirme notu varlığını halen koruduğu; ayrıca, aynı web sayfasının “Yürütme Kurulu” bölümünde “Eski başkan Çağrı Gruşçunun CHP İlçe Başkanlığına seçilmesi üzerine verdiği istifa nedeniyle yürütme kurulu toplantısında hazır bulunan en yaşlı üye toplantılara başkanlık edecektir.” dendiği halde kendisinin belediye içindeki toplantı ve çalışmalara hangi unvanla katıldığı da belli değildir.

İzmir Kent Konseyi başkanı basına verdiği demeçlerde, önce istifa edip boşalttığı ancak daha sonra siyasi açıdan büyük bir hata yaptığını fark ederek geri döndüğü İzmir Kent Konseyi başkanlık makamını boş bırakmanın etik olmadığını söyleyip bu geri dönüşüne bahane oluştururken; bir partinin ilçe başkanı olarak kent konseyi başkanlık koltuğunu işgal etmesinin kent konseyleri düşüncesinin temel değerleriyle ilke ve etik kodlarına aykırı olduğunu bilmemekte midir? Bu anlamda kent konseyi başkanlığı koltuğunun boş kalması mı yoksa bu koltuğun, doğrudan doğruya CHP ilçe başkanlık koltuğu ile ilişkilendirilmesi mi ahlaka ve etik kodlara aykırıdır, önce bu soruya net ve kesin bir şekilde yanıt verilmesi gerekmektedir.

Resim1CHP içindeki gruplaşmalar, kamplaşmalar ve güç dengeleri buna izin verip parti kamuoyu bunu hoş görse bile; hak, hukuk, adalet ve liyakatten yana olanlar, “Hak, Hukuk ve Adalet” adına yola çıkanlar buna ne der ve ne düşünürler?

Sanırım bu garip durumu, merkezi ve yerel yönetim birimlerinin hukuki anlamda bir an önce ele alıp adil, hukuki ve makul bir çözüm bulması, kent konseyleri idealine zarar veren böylesi fırsatçı uygulamalara yer verilmemesi gerekmektedir.


(1) http://www.izmirkentkonseyi.org.tr/1/36/32/kent-konseyi-baskani

Yargıya intikal etmiş konularda pazarlık yapmak…

Ali Rıza Avcan

Körfez geçişi bizim için önemli. Tüm projeler hazırlanmış durumda. Sanıyorum bir dava açılmış. Ulaşım master planına baktığımızda orada göremedim. Herhalde taslak olduğundan dolayı. Sizin bu projeyi desteklediğinizi biliyorum. Bu dava açanları da incelediğimizde arka planda bir organizasyon olduğunu görüyoruz. Bu da bizi rahatsız ediyor. İzmir’de yatırımları engellemek adına bir yapı var. Hükümet burada kendine bir yatırım yapmıyor. Yapılması gereken neyse onu yapıyoruz. Açık desteğinizi bekliyoruz.

Bu sözler geçtiğimiz günlerde, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu tarafından makamında ziyaret edilen AKP İzmir İl Başkanı Aydın Şengül tarafından söylendi ve Ege’de Son Söz gibi birçok İnternet gazetelerinde paylaşıldı.

baskan-kocaoglu-na-ak-parti-de-surpriz-dosyaya-dosyayla-cevap-977382

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu‘nun elindeki mavi renkli bir dosya ile gidip ziyaret ettiği, karşılığında da AKP yönetiminde olan yedi ilçeye ait taleplerin yer aldığı diğer bir mavi dosyayı teslim aldığı bu görüşmede, AKP İl Başkanı Aydın Şengül açık bir şekilde İzmir Körfez Geçişi Projesi‘nin kendileri için çok önemli olduğunu, bu projeyi İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan İzmir Ulaşım Ana Planı‘nda göremediklerini, bu durumun söz konusu belgenin henüz taslak durumunda olmasından kaynaklanmış olabileceğini belirterek, İzmir Körfez Geçişi Projesi‘nin yapılmaması için dava açılmış olmasından ve bu davaları destekleyen İzmirliler’in kendilerini rahatsız ettiğini söyleyerek İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu‘ndan kendilerine yardımcı olmasını; bu anlamda desteğini açık bir şekilde göstermesini istemiştir. 

Açıkçası, kendisine teslim edilen dosyadaki taleplere karşılık İzmir Körfez Geçişi Projesi için İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu‘ndan destek istemiş; böylelikle herkesin önünde çirkin bir pazarlığın kapısını açmıştır.

Böylesi bir pazarlık girişimi karşısında, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu‘nun yapacağı tek olumlu hareket, mahkemeye intikal etmiş bir konu hakkında görüş beyan etmenin adaleti etkileme anlamına geleceğini söyleyerek bu pazarlık kapısını kapatması olurdu.

Ama öyle olmadı. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, mahkemeye intikal etmiş bir konu hakkında suskun kalmayı tercih etti.

Böylelikle, İzmir Körfez Geçişi Projesi ile ilgili idari davalara bakan hakimlerin iktidardan ve yerel yönetimden kaynaklanan bir baskı altına girmesine göz yummuş oldu.

Diğer yandan da üyesi olduğu Cumhuriyet Halk Partisi’nin söylem ve eylemlerine aykırı bir tutum sergilemiş oldu.

Şimdi bundan sonraki süreçte İzmir Körfez Geçişi Projesi‘nin İzmir Ulaşım Ana Planı‘na girip girmeyeceğine ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu‘nun İzmir Körfez Geçişi Projesi‘ni desteklemek için neler yapacağına bakacağız.

HKN_9176

İşte bütün bu nedenlerle, bugünlerde;

Ülkenin uzun bir süredir KHK’larla yönetildiği, seçim yasalarının iktidardan yana adaletsiz bir şekilde düzenlendiği, insan hak ve özgürlüklerinin askıya alındığı, her türlü kötülüğün kol gezdiği bugünlerde,

Bir kentin ve o kenti var eden en önemli değerlerin böylesi çirkin bir pazarlığa konu edilmesi; en azından tehdit kokan bir pazarlığa konu ediliyor olması, İzmir için büyük bir talihsizliktir…