İzmir’in şirketleri… (2)

Ali Rıza Avcan

İki bölümden oluşan yazı dizimizin bu bölümünde, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin % 10 ile % 100 oranı arasında değişen hisselerle ortak olduğu dokuz faal şirketiyle bilgileri bugüne kadar kamuoyu ile paylaşılmayan 2 “sorunlu” şirketi hakkındaki bilgileri paylaşmaya devam ediyoruz.

Böylelikle, İzmir Valisi ile İzmir Büyükşehir Belediye Başkanının da içinde bulunduğu “seçkin” olduğu ya da “işini bildiği” söylenen toplam 167 kişinin yönetim kurulu başkanı, başkan vekili, üyesi ya da genel müdür olarak görev yaptığı bu şirketler hakkındaki bilgileri paylaşmaya devam edelim. 

İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ EGE ŞEHİR PLANLAMASI ENERJİ VE TEKNOLOJİK İŞBİRLİĞİ MERKEZİ ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 31.618.000.-TL.

Sermaye Payı: % 100

Yönetim Kurulu Başkanı: Mehmet Şakir Başak

Yönetim Kurulu Başkan Vekili: Eser Atak

Genel Müdür: Ekrem Tükenmez

Yönetim Kurulu Üyesi: Hakan Orhunbilge

Yönetim Kurulu Üyesi: Candan Dipli

Yönetim Kurulu Üyesi: Cemile Bektaş

Yönetim Kurulu Başkanı: Erdal Çapan

Yönetim Kurulu Üyesi: Ergüven Pasin

Yönetim Kurulu Üyesi: Ali Hıdır Uludağ

Yönetim Kurulu Üyesi: Serpil Keskin

Yönetim Kurulu Üyesi: Şule Kök Yıldırım

Yönetim Kurulu Üyesi: Ertuğrul Tugay

Ege Şehir Planlama Logo

İZFAŞ İZMİR FUARCILIK HİZMETLERİ KÜLTÜR VE SANAT İŞLERİ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 207.509.360.-TL.

Sermaye Payı: % 99,96

Yönetim Kurulu Başkanı: Mustafa Tunç Soyer

Genel Müdür: Canan Karaosmanoğlu

Yönetim Kurulu Üyesi: Pınar Meriç

Yönetim Kurulu Üyesi: Ayşen Kalpalı

Yönetim Kurulu Üyesi: Sezer Hakan Alpsoykan

Yönetim Kurulu Üyesi: Mahmut Özgener (İzmir Ticaret Odası)

Yönetim Kurulu Üyesi: Ender Yorgancılar (Ege Bölgesi Sanayi Odası)

Yönetim Kurulu Üyesi: Işınsu Kestelli (İzmir Ticaret Borsası)

Yönetim Kurulu Üyesi: Abdurrahman Suphi Şahin

Yönetim Kurulu Üyesi: Behiye Fügen Selvitopu

Yönetim Kurulu Üyesi: Canan Mut

Yönetim Kurulu Üyesi: Jak Eskinazi

Yönetim Kurulu Üyesi: Barış Karcı

İZFAş Logo

İZBELCOM İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUNMASI İYİLEŞTİRİLMESİ MÜŞAVİRLİK VE PROJE HİZMETLERİ TİCARET VE SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 61.250.000.-TL.

Sermaye Payı: % 100

Yönetim Kurulu Başkanı: Erdal İzgi

Yönetim Kurulu Başkan Vekili: Mustafa Suphi Şahin

Genel Müdür: Ahmet Ersagun Yücel

Yönetim Kurulu Üyesi: Mustafa Güven Ağar

Yönetim Kurulu Üyesi: Erhan Bey

Yönetim Kurulu Üyesi: Lütfü Ünal

Yönetim Kurulu Üyesi: Tufan Eker

Yönetim Kurulu Üyesi: Hakan Öztürk

Yönetim Kurulu Üyesi: Serdar Yücel

Yönetim Kurulu Üyesi: Murat Varlıorpak

Yönetim Kurulu Üyesi: Cemal Mete

Yönetim Kurulu Üyesi: Kadir Efe Oruç

Yönetim Kurulu Üyesi: Özkan Dönmez

İZBELCOM Logo

İZENERJİ İNSAN KAYNAKLARI TEMİZLİK BAKIM ONARIM ENERJİ GÜVENLİK HİZMETLERİ İLAÇLAMA VE TURİZM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 237.150.000.-TL.

Sermaye Payı: % 100

Yönetim Kurulu Başkanı: Ardahan Totuk

Yönetim Kurulu Başkan Vekili: Gülay Demircioğlu

Genel Müdür: Ali Celal Ergin

Yönetim Kurulu Üyesi: Alp Ulusoy

Yönetim Kurulu Üyesi: Yusuf İncili

Yönetim Kurulu Üyesi: Filiz Yıldız

Yönetim Kurulu Üyesi: Haluk Karabulut

Yönetim Kurulu Üyesi: Kader Sertpoyraz

Yönetim Kurulu Üyesi: Mehmet Kardaş

Yönetim Kurulu Üyesi: Figen Seyis

Yönetim Kurulu Üyesi: Ayşe Arzu Özçelik

İzenerji Logo

İZBAN – İZMİR BANLİYÖ TAŞIMACILIĞI TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 1.155.000.000.-TL.

Sermaye Payı: % 50

Yönetim Kurulu Başkanı: Buğra Gökçe

Başkan Yardımcısı: Ahmet Selçuk Sert

Murahhas Üye: Hacer Eke

Murahhas Üye: Güler Sağıt

Murahhas Üye: Sönmez Alev

Murahhas Üye: Mehmet Oğuz Ergenekon

Murahhas Üye: Mehmet Seçkin Mutlu

Murahhas Üye: Selim Koçbay

İZBAN Logo

İZMİRGAZ – İZMİR DOĞALGAZ DAĞITIM ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 58.677.900.-TL.

Sermaye Payı: % 10

Yönetim Kurulu Başkanı: Naci Koloğlu

Yönetim Kurulu Üyesi: Hilmi Özen

Yönetim Kurulu Üyesi: Veysi Akın Koloğlu

Yönetim Kurulu Üyesi: Demir Koloğlu

Yönetim Kurulu Üyesi: Timur Koloğlu

Yönetim Kurulu Üyesi: Ali Arif Aktürk

Yönetim Kurulu Üyesi: Anıl Koloğlu

İzmirgaz Logo

TARKEM – TARİHİ KEMERALTI İNŞAAT YATIRIM İNŞAAT  ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 25.000.000.-TL

Sermaye Payı: % 30 (?)

Yönetim Kurulu Başkanı: Samim Sivri

Yönetim Kurulu Başkan Vekili: Murat Demirer

Genel Müdür: Sergenç İneler

Yönetim Kurulu Üyesi: Uğur Yüce

Yönetim Kurulu Üyesi: Hasan Eke

Yönetim Kurulu Üyesi: Ali Muzaffer Tunçağ

Yönetim Kurulu Üyesi: Bekir Pakdemirli

Yönetim Kurulu Üyesi: Temel Aycan Şen

Yönetim Kurulu Üyesi: Moris Bencuya

Yönetim Kurulu Üyesi: Nesim Bencuya

Yönetim Kurulu Üyesi: Deniz Barçın

Yönetim Kurulu Üyesi: Şefika Günseli Ünlütürk

Yönetim Kurulu Üyesi: Serdar Dağıstan

Yönetim Kurulu Üyesi: Perihan İnci

Yönetim Kurulu Üyesi: İlknur Denizli

Yönetim Kurulu Üyesi: Mehmet Salih Özen

Yönetim Kurulu Üyesi: Ayşegül Kurtel

TARKEM Logo

İZMİR JEOTERMAL ENERJİ SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 43.000.000.-TL.

Sermaye Payı: % 50

Yönetim Kurulu Başkanı: Erol Ayyıldız (İzmir Valisi)

Yönetim Kurulu Başkan Vekili: Mustafa Tunç Soyer

Yönetim Kurulu Üyesi: Cemil Özgür Öneği

Yönetim Kurulu Üyesi: Ali Engin (Narlıdere Belediye Başkanı)

Yönetim Kurulu Üyesi: Fatma Çalkaya (Balçova Belediye Başkanı)

Yönetim Kurulu Üyesi: Adil Kırgöz

Yönetim Kurulu Üyesi: Mehmet Ensarioğlu

Yönetim Kurulu Üyesi: Ömer Albayrak

Yönetim Kurulu Üyesi: Orhan Demirağlar

İzmir Jeotermal Logo

TETUSA ÖZEL SAĞLIK HİZMETLERİ TERMAL TURİZM SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

Sermayesi: 50.000.000.-TL.

Sermaye Payı: % 40

Yönetim Kurulu Başkanı: Veysi Öncel

Yönetim Kurulu Başkan Vekili: Muhittin Dalgıç

Yönetim Kurulu Üyesi: Uğur Yüce

Yönetim Kurulu Üyesi: Abdurrahman Suphi Şahin

Yönetim Kurulu Üyesi: Barış Karcı

Yönetim Kurulu Üyesi: Yıldız Devran

Yönetim Kurulu Üyesi: İsmail Öz

Yönetim Kurulu Üyesi: Osman Rakip Köfüncü

Tetusa Logo

AKIBETİ BELLİ OLMAYAN BELEDİYE ŞİRKETLERİ

1) İZMİR ENTERNASYONAL OTELCİLİK ANONİM ŞİRKETİ

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Burhan Özfatura döneminde (Ekim 1987), Hilton İzmir Oteli’nin bulunduğu yerdeki 7.200 metrekarelik belediye arsası karşılığında % 23,84 oranında ortak olunan şirketin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde kayıtlı en son işlemi 26.09.2000 tarihlidir. 

Bugün itibariyle Ata Holding’in büyük ortak olduğu şirketin sermayesi 82.846.400.-TL. olup bu şirkete verilen arsaya inşa edilen Hilton İzmir Oteli’nden bugüne kadar hiçbir kazanç temin edilmemiştir. 

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin her yıl düzenlediği faaliyet raporlarında adı geçen bu şirkete verilen değerli arsanın karşılığı bugüne kadar alınmadığı için bu sorunun bir an önce İzmir halkı adına çözümlenmesi, oluşan kamu zararının sorunu bugüne kadar çözmeyen belediye yöneticilerine tazmin ettirilmesi gerekmektedir.

2) BAY-SAN ANONİM ŞİRKETİ

Adını ilk kez geçtiğimiz ay içinde, bu şirketin yönetim kurulu başkanlığına Buğra Gökçe’nin, genel müdürlüğüne de Cengiz Türksoy’un atandığını bildiren belediye duyurusu ile öğrendiğimiz şirketin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’ndeki en son kaydının 4 Haziran 2002 tarihli olduğu, o tarihten bu yana (en azından şirketin İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağışlanarak devredildiğine dair bir ilamın) hiçbir işlemin bulunmadığı görülmektedir.

Sermayesi, ortaklık yapısı, yönetim kurulu üyeleri bilinmeyen bu şirketin Aziz Kocaoğlu’nun son günlerinde belediyeye armağan edilen “kötü bir hediye” olduğu anlaşılmaktadır.

bankrupt

Kuşku hâlesi…

Ali Rıza Avcan

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı Prof. Dr. İlhan Tekeli, 1991 yılında yapılan bir kongreye sunduğu “Kentlerde Büyük Projelerin Meşruiyetinin Kurulması ve Yönetimi Üzerine” başlıklı bildirisinde, büyük projelerin hazırlanması ve uygulanması süreçlerinde şeffaf olunmadığı takdirde belediyelerin üstünde kuşku hâleleri oluşacağını söylemiş. (1)

Hâle” sözcüğü sözlüklerde “ağıl“, “ayla” ya da “ışık halkası” şeklinde açıklanan bir sözcük. Bu sözcüğün İngilizce karşılığı ise “aureola” ya da “halo” anlamına geliyor ki; Hırıstiyan ikonografisinde genellikle “Saint” olarak tanımlanan “Aziz“lerin başının üstündeki ışıktan oluşan halkayı ifade ediyor. O nedenle, “şeref nuru” olarak da tanımlandığı oluyor…

İnancın simgesi olarak kabul edilmiş bu simgenin bir anda sayın Tekeli’nin ifade ettiği “kuşkunun” simgesine dönüşmesi ise oldukça ironik bir durum… İnanırken inanmamak ve bunu yine aynı simge ile anlatmaya çalışmak… İnancın simgesi olan bir ışık halkasının bir anda kuşkunun simgesine dönüşmesi…

Demek ki inanmakla inanmamak, güvenmekle güvenmemek arasındaki fark, aynı simgeyi kullanacak kadar bir birine yakın, birbiri ile ilişkili bir ruh hali…

Hele ki güvenmenin temeli olan doğru, sağlıklı bilginin olmadığı, bilginin paylaşımdan kaçırıldığı durumlarda…. 

O anlamda İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2015-2019 dönemi faaliyetleriyle ilgili stratejik planının “İlkelerimiz” bölümünde, “dürüst, güvenilir, adil ve tarafsız olmak“, “hesap verebilirlik ve şeffaflık” gibi iddialarınız olsa bile…

Şayet bize; yani kamuya ya da İzmirliler’e ait paralarla kurduğunuz ve bu nedenle kamu şirketi olarak gördüğümüz belediye şirketlerindeki birtakım bilgileri, “ticari sır” olarak tanımlanan perdelerin arkasına saklıyor, kamuya ait bilgiyi kamudan kaçırıyorsanız…

Geçtiğimiz aylarda İzmir Büyükşehir Belediyesi‘nin sermayesinin tamamına ya da bir kısmına sahip olduğu şirketlerin mali, finansal ve yönetsel bilgilerini; özellikle de hangi şirketlerin ne ölçüde zarar ettiğini öğrenmek için girişimde bulunduk. Bu amaçla İzmir Büyükşehir Belediyesi‘nde bu şirketlerin koordinasyonundan sorumlu olan  İşletme İştirakler ve Yerel Hizmetler Dairesi Başkanlığı Şirketler ve Kuruluşlar Şube Müdürlüğü‘nden Bilgi Edinme Kanunu uyarınca bilgi istedik.

Aldığımız yanıt, her bir şirketin tüzel kişiliği birbirinden farklı olduğu için her birine ayrı ayrı başvurarak bilgi alabileceğimiz şeklindeydi. Yani işi yokuşa sürüp aslında kendilerinde bulunan bu bilgileri vermekten kaçınıyorlardı.

Bunun üzerine yine Bilgi Edinme Kanunu‘na göre Başbakanlık Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu‘na başvurduk. Bu başvuruda yapılan işlemin doğru olmadığını, talep ettiğimiz bilgilerin asıl olarak İzmir Büyükşehir Belediyesi‘nde olduğunu ifade ettik.

Başbakanlık Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu 14 Eylül 2017 tarih, 2017/1485 sayılı kararında “…adı geçen şirketlere ayrı ayrı başvurulması gerektiği şeklinde cevap vermesinde kanuna uyarlılık bulunmamaktadır. Bu nedenle itiraz sahibinin talep etmiş olduğu bilgilerin hali hazırda kurum kayıtlarında mevcut olması durumunda 4982 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde değerlendirilerek, başvuru sahibine bir cevap verilmesi gerektiğinin İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na bildirilmesine oybirliği ile karar verilmiştir.” denilmiş olmasına karşın bu karar uyarınca İzmir Büyükşehir Belediyesi İşletme İştirakler ve Yerel Hizmetler Dairesi Başkanlığı adına İşletme İştirakler ve Yerel Hizmetler Dairesi Başkanı Hakan Öztürk imzasıyla tarafıma gönderilen 29 Eylül 2017 tarih, 51053830-622.01-E.251487 sayılı cevabi yazıda ise bu bilgilerin bir kısmını ticaret sicilinden öğrenebileceğimiz, diğer kısımlarının da “ticari sır” olması gerekçesiyle verilemeyeceği söyleniyordu.

Resim1

Şimdi bu durumda, verilen bu yasa dışı cevap hakkında yasal hakkımızı kullanarak hem istediğimiz bilgileri alacak hem de sahip oldukları yetkileri aşarak bu tür yazışmaların altına imza atan görevliler hakkında hukuki kovuşturma yoluna gidecek olmakla birlikte şirketler hakkındaki bilgileri değişik gerekçelerle vermekten kaçınan belediye yöneticilerine şu soruları açık bir şekilde sormamız gerekiyor:

1. Bilgilerinizi bize vermekten kaçındığınız şirketler, belediyeye; yani kamuya ait mali kaynakların kullanımı suretiyle kurulmamış mıdır? O nedenle sermayeleri, bizlerin verdiği vergi, harç ve ücretlerle oluşan bütçelerle oluşturulan şirketlerle ilgili bilgileri bizimle niye paylaşmıyorsunuz?

2. Fitch ya da Moody’s gibi yabancı uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarına; sizin performansınızı ortaya koyan raporları yazmaları için hem de üstüne binlerce lira ödeyerek verdiğiniz bu bilgileri niye Türk halkından ve İzmirliler’den saklıyorsunuz?

3. Şirketlerle ilgili bilgileri bizlerle paylaşmayışınızın nedeni, yoksa bu şirketlerle ilgili bilmemizi istemediğiniz bilgi ve gelişmeler midir? 

4. Bizlerle paylaşmadığınız bilgilerin kaynağında yanlışlıklar, eksiklikler, yetersizlikler ve kötü bir yönetim anlayışı mı yatmaktadır?

Resim3

5. Şirketlerle ilgili bilgileri, “biz aslında Bilgi Edinme Kanunu kapsamında değiliz” ya da “bu bilgiler ticari sırdır” gibi sudan gerekçelerle saklarken kurumunuzun üstünde “kuşku haleleri” oluşturacak şekilde kurumsal itibarınıza zarar verdiğinizin ve belediyenizin stratejik planında yazılı olan “şeffaflık“, “hesap verebilirlik“, “dürüst ve güvenilir olmak” gibi ilkelere aykırı davrandığınızın farkında mısınız?

6. Türk Ticaret Kanunu ile tanımlanan ve serbest piyasada birbirleriyle rekabet eden şirketler için geçerli olan “ticari sır” gerekçesini, rakibi bulunmayan tekel konumundaki şirketleriniz için ileri sürmek ne ölçüde anlamlıdır ve bu anlayış Cumhuriyet Halk Partisi‘nin dile getirdiği siyasi görüşlerle ne ölçüde örtüşmektedir?

7. Belediye şirketlerine ait bilgileri halktan saklayarak, belediye ile ilgili her kurumsal eleştiride “dürüstlük”, “güvenilir” ve “adil olma” gibi kişisel özelliklerini öne çıkararak savunmaya geçen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu‘nun oluşturduğu kişisel itibar, politika ve algıya zarar vermiş olmuyor musunuz? 

8. Her şeyden önemlisi, Başbakanlık Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu‘nun kararına aykırı olarak bu bilgileri vermekten ısrarlı bir şekilde kaçınan belediye yöneticileri kendi belediye başkanlarının da destek verdiği “HAK, HUKUK, ADALET” mücadelesi kapsamında yaptıklarını adil bulmakta mıdırlar?


(1) Tekeli, İlhan: “Kentlerde Büyük Projelerin Meşruiyetinin Kurulması ve Yönetimi Üzerine“, İlhan Tekeli Toplu Eserler.6, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul,2009., s. 177-185