2022 yılının başında tanıtımını yapacağımız ilk kitap, İzmirli Yakın Kitabevi ve Yayınevi‘nin 2021 yılının son günlerinde raflara yerleştirdiği “İzmir ve Kula’da Ortodoks Sivil Mimari Mirası” ismini taşıyor.
Yazarı yüksek mimar N. Nebil Altınel, 1947 yılında Türk bir baba ile Rum bir annenin ikinci evladı olarak İstanbul’da doğmuş olmakla birlikte; Saint Joseph Ortaokulu’nda okumuş ve mimarlık eğitimini Floransa Üniversitesi’nde bitirmiş bir yüksek mimar. Uzunca bir süredir İzmir’de yaşıyor ve 1981 yılından bu yana profesyonel turist rehberi olarak çalışıyor. Biz kendisini daha çok iki dönem yaptığı İzmir Turist Rehberleri Odası başkanlığı nedeniyle tanıyor, biliyoruz.
Yüksek mimar N. Nebil Altınel bize ve anneannesi Olimbiya Cavela Papazoğlu‘na armağan ettiği “İzmir ve Kula’da Ortodoks Sivil Mimari Mirası” isimli kitap dört ayrı bölümden oluşuyor. Kitabın birinci bölümünde İzmir’e özgü ev tiplerinin özellikleri, ikinci bölümünde yangın yerinden yeni bir kentsel dokuya dönüşen Kültürpark‘ı, Paraşüt Kulesi‘ni, İzmir Tarih ve Sanat Müzesi‘ni, Kültürpark Evlendirme Dairesi‘ni, Kültürpark‘ın bitki örtüsü ile heykellerini, Kültürpark‘ı Kültürpark yapan Kazım Dirik, Behçet Uz, peyzaj mimarı Bedri Or, gazeteci Ahmet Suat Yurtkoru, büyük sanatçı Cevat Şakir Kabaağaçlı, mimar İ. Harbi Hotan, mimar Rıza Aşkan, mimar Mesut Özok ve Y. mimar Ferruh Örel gibi değerli insanları, üçüncü bölümde Manisa’nın Kula ilçesindeki tarihi Karamanlı-Rum evlerini, bu tarihi kültürel değerlerle ilgili özellikleri öğreniyor, kitabın eki olarak adlandırılan dördüncü ve son bölümde ise kitabın Kula ile ilgili bölümünde karşımıza çıkan yazıt ve mezar taşlarının okunmasını kolaylaştıracak olan Yunan Alfabesi ile ilgili bilgilere ulaşıyor, birçok konuda yeni bilgiler ediniyoruz.
Tabii ki bu kitapta yer alan Kültürpark‘ın geçmişi ve kurucularıyla ilgili ayrıntılı bilgiler; ayrıca, en son 24 Nisan 2011 tarihinde rahmetli Şükrü Tül ile birlikte gidip dolaştığım Kula coğrafyası ve tarihi evleri; özellikle de Kula şehir meydanında gördüğüm eski Karaman Rumcası ile yazılmış mezar taşları, Lambiyanos Rum okulu, Meryem Ana Kilisesi kalıntıları ve her bir tarihi evin kapısının üstüne ya da yanına çivilenmiş sigorta şirketi tabelaları ilgimi en çok çeken şeyler… Eminim ki, 2015 yılından bu yana büyük bir dayanışma ile sürdürdüğümüz Kültürpark Mücadelesi‘nin içinde yer alan ya da destekleyen tüm arkadaşlarımın, benim gibi Kültürpark ile ilgili bölümlere daha fazla ilgi göstereceklerini umuyorum.
İzmir ve Kula‘nın sahip olduğu tarihi ve kültürel değerleri, sahip olduğu mimarlık bilgisinin disiplinlerarası evreniyle profesyonel turizm rehberliğinin incelikleriyle buluşturup bizlere ulaştıran ve bunu da bir zamanlar sevgili dostumuz rahmetli Gürhan Tümer‘in yaptığı gibi, acımasızca geçip giden zamandan geriye kalacak bir kitapla somutlayan yüksek mimar N. Nebil Altınel‘i ve Yakın Kitabevi & Yayınları‘nı kutluyor, bu tür yayınların kentin şimdiye kadar ele alınmamış başka bölge ve yapıları için devam ettirmesini diliyorum.
Son söz, her zaman olduğu gibi yazarın kendisine ait:
“Benim için her şey bir perdeyi ya da bir gölgeyi kaldırmak gerektiğini düşünerek başladı. Bu topraklarda yedi tepeli kentin gölgesi ihtişam olup tüm kentlerin üzerine düşer. Bana göre ise, -tek şehir deyip kimseleri üzmek istemem ancak-, İzmir kesin bir istisnadır ve ihtişamı yüzünden haklı olarak Akdeniz’in yıldızı olarak anılır. Çünkü İzmir Ege’nin kıyısında konumu, toplumsal yapısı, kültürel derinliği vb. açılardan tektir; insanlarıyla ve mimarisiyle ışık saçan bir özgün mozaik gibidir.
Bu kent bir asır önce nasıl bir yerdi ve kimlere ev sahipliği yapmıştı? 1922’de meydana gelen Büyük Yangın’dan sonra neleri kaybetti ve nasıl gelişti? Metinde bu soruların cevabına mimari yoluyla ulaşılmak istenilmiştir: hem İzmir’de hem de Kula’da.
Kitabın okunması bitmeden elinizden düşmemesi dileğiyle…” N. Nebil Altınel
Kent Stratejileri Merkezi 