Porto Alegre: özgün bir belediyecilik deneyimi

Kitabın Adı: Porto Alegre: Özgün Bir Belediyecilik Deneyimi

Yazarları: Tarso Genro ve Ubiratan de Souza

Çeviren: Bülent Tanatar

Yayınlayan: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi/WALD – Demokrasi Kitaplığı

Birinci Basım: Nisan 1999, İstanbul

---

Porto Alegre örneğinden yola çıkılarak anlatılmak istenen toplumcu belediyecilik ya da halkçı-devrimci belediyecilik yazınında üç ana akım var.

Bunlardan biri belediyelerin yeniden belediye olmasını isteyen halkçı-devrimci belediyecilik yaklaşımı. Bu yaklaşımın neler söylediğini geçtiğimiz günlerde tanıtımını yaptığımız “Devrimci-Halkçı Yerel Yönetimler: Umut ve Mücadele Mekanlarından Deneyimler” ve “Devrimci-Halkçı Yerel Yönetimler Atölye Sonuç Metinleri” isimli iki kitapla anlatmaya çalışmıştık. 

Diğer bir anlayış, ülkemizin 1970’li, 1980’li yıllardaki deneyimlerinden; özellikle Vedat Dalokay, Ali Dinçer ve Murat Karayalçın‘ın Ankara Belediyesi deneyimlerinden hareketle bu olguyu sosyal demokrasi ile birleştirmeye çalışanlar. BU yaklaşımın ne söylemek istediğini ise İhsan Kamalak ve Hüseyin Gül‘ün editörlüğünde Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV) tarafından yayınlanan “Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi: Toplumcu Belediyecilik, Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları” isimli kitabın tanıtımını yaparken anlatmaya çalışmıştık.

Bugün tanıtımını yapacağımız kitap ise, toplumcu ya da devrimci-halkçı belediyecilik olgusunu küreselleşmeci neoliberal bir yaklaşımla ele alıp onu dönüştürmeye çalışan Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi‘nin (WALD) “Demokrasi Kitaplığı” serisinden yayınlanan “Porto Alegre – Özgün Bir Belediyecilik Deneyimi” isimli kitap.  Kitap aslında Porto Alegre‘de belediye başkanlığı yapmış Tarso Genro ve Ubiratan de Souza‘ya ait olmakla birlikte kitabın “Türkçe Çeviriye Önsöz” başlıklı giriş yazısını kaleme alan Ferzan Bayramoğlu Yıldırım‘ın kitabı okumadan önce yaptığı yönlendirme çalışması net bir şekilde ortaya çıkıyor.

Ferzan Bayramoğlu Yıldırım‘ın böylesi bir çaba içinde olması; yani Porto Alegre deneyiminden hareketle toplumcu belediyecilik anlayışını küreselleşmeci neoliberal açından yorumlama gayreti içinde olması aslında fazla da yadırganmamalı.

Nitekim bu durumu, Praksis Dergisi’nin 2001 yılındaki “Kentler ve Kapitalizm” isimli 2. sayısındaki kitap eleştirisinde dile getiren Mustafa Bayram Mısır da şunları söylemiştir:

“yine yazarların Marksist olduklarını, hatta Marksizmdeki Ortodoks bir eğilimi temsil ettiklerini yazdıklarından çıkarmak güç olmasa da, Türkçe çeviride mesela ‘halkın çoğunluğu’nun ima edildiği her yerde kullanılan ‘sivil toplum’ kavramı, diğer bazı belirsiz kavramlarla birleşince, karşımızdaki deneyimin acaba bir ‘yönetişim’ söylemi mi olduğu yollu bazı şüpheler uyanabilmektedir. Burada, özel olarak polemik konusu yapmayacağımız Ferzan B. Yıldırım’ın, katılımcı bütçe deneyini, salt bir katılım süreci olarak anlayan ve oraya indirgeyen önsözünün yarattığı ideolojik bulanıklığın da katılımcı bütçe ile ilgili bu kitaptaki kavramsal karmaşayı arttırdığı söylenebilir.“

Bu anlatımdan da anlaşılacağı üzere, kitabın önsözünü yazan Ferzan Bayramoğlu Yıldırım‘ın, uzun yıllardan bu yana yönetişimci bir yerel yönetimi savunan Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi‘nin (WALD) bir dönem yöneticiliğini yapan eşi Selahattin Yıldırım‘ın gerek yönetici oduğu dönemde yaptığı yayınlar gerekse şimdilerde İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanlığı görevini sürdürmekte olan Bülent Tanık‘ın belediye başkanlığı yaptığı 2013-2014 yıllarında Çankaya Belediyesi tarafından arka arkaya yayınlanan “Yeni Toplumcu Belediyecilik Üstüne“, “Uluslararası Belediyecilik Hareketi (1913-2013) Üstüne“, “Kent Hakkı ve Kentsel Adalet Üstüne” ve “Dünyada ve Türkiye’de Büyük Kent Yönetimi Üstüne” gibi kitaplarında önüne “yeni” sözcüğünün eklenmesi suretiyle lanse ettiği  “Yeni Toplumcu Belediyecilik” kavramı ile yönetişimci bir yerel yönetime nasıl kapı açtığı net bir şekilde görülmektedir.

Porto Alegre eski belediye başkanları Tarso Genro ile Ubiratan de Souza tarafından ortaklaşa yazılan “Porto Alegre: Özgün Bir Belediyecilik Deneyimi” isimli kitabın alt bölümlemesi de şu şekilde:

Önsöz, Hugues de Varine

Katılımcı Bütçe ve Demokrasi, Tarso Genro

• Katılımcı Bütçe ve Devlet
• Bağımsız bir Kamuoyu İnşası
• Demokrasinin Pekişmesi
• Özgürlüğün Pratikteki Eleştirisi
• UYGULAMA VE GÜÇLÜKLER
  • Güçlenme
  • İlçe Koordinatörlerinin Rolü
  • Cemaat Liderlerinin Rolü
• KATILIMCI BÜTÇE VE MEDYALAR

PORTO ALEGRE DENEYİMİ, Ubiratan de Souza

• KATILIMCI BÜTÇE: EVRENSEL MENZİLİ OLAN SİYASİ BİR KAVRAM
  • Bir Otoregülasyon İlkesi
  • Yurttaşlık Bilincinin Uyanmasının Bir Aracı
• SÜREÇ
  • Katılımcı Bütçenin Dinamiği ve İşleyişi

KATILIMCI BÜTÇENİN BREZİLYA VE DIŞARIDAKİ YANSIMALARI, Ubiratan de Souza

• Katılımcı Bütçe ve Ulusal ve Uluslararası İlişkileri

SONSÖZ

EKLER