Le Corbusier, Vikipedi’nin Türkçe kayıtlarına göre 1887-1965 tarihleri arasında yaşamış, asıl ismi Charles-Edouard Jeanneret olan, Modernizm’e ve Uluslararası Tarz’a yaptığı katkılarla tanınan İsviçre asıllı Fransız bir mimar.
Yaptığı tasarımlarla; kalabalık şehirlerde yaşayan insanlar için daha iyi yaşama koşulları sunmaya çalışmış. Uzun yıllar süren meslek yaşamı içinde Avrupa, Hindistan ve Rusya başta olmak üzere oldukça önemli binalar inşa etmiş. Kendisi aynı zamanda yazıp çizdikleri, yapıp eyledikleriyle iyi bir şehir plancısı, ressam, heykeltraş, yazar ve modern mobilya tasarımcısı.İşin kısası, Osmanlıların söyleyişiyle birçok bilim ve sanatı şahsında birleştirmiş bir “çelebi” ya da “disiplinlerüstü” olağanüstü bir yaratıcı.
Bugün sizinle ilk basım tarihi eskimiş olsa da, verdiği bilgi ve esinle günümüzde de işimize yarayan, şehirle ilgilenen herkesin okuması gereken 1925 baskı bir kitabını, “Şehircilik” (Urbanism) isimli kitabını paylaşmak istiyoruz.
2014 Kasımı’nda Daimon Yayınları tarafından basılan ve Pelin Kotas tarafından çevrilen bu kitapta, yazarın endüstri şehrini nasıl okuduğunu, bu okumanın hangi paradigmayı meşrulaştırdığını görmek mümkün. Ne var ki, kitabın anlamı sadece bundan ibaret değil. Çünkü aradan neredeyse 100 yıl geçmesine karşın, kitabın bugünün okurunu ilgilendirecek başka bir boyutu daha var: Şehircilik aynı zamanda “ütopya” tarihinin önemli metinlerinden biri ve ilk ütopya türünün, “yazınsal ütopyalar” ile “mimari ütopyalar“ın buluştuğu yerde duruyor. Yazınsal ütopyalar mekânsal model önerisini metinlerinin baş köşesine oturtur, mimari ütopyalar ise, kaçınılmaz bir zorunlulukla tasarımlarını toplumsal model önerisiyle bütünler. İşte Le Corbusier’in kitabı, tam da bu ortak alanda yer alıyor, hatta kimi zaman “yazınsal ütopyalar“a daha çok yaklaşıyor.
Kitapta ayrıca içinde bulunduğu çağ ve tarih itibariyle İstanbul’a yapılan çok sayıda atıf bulunmakta. Tüm ütopya yazarlarının kendi modellerini uzak ve gizemli coğrafyalarda bulması gibi, Le Corbusier de, aradığı şehrin pek çok özelliğini, Şehircilik’i kaleme aldığı tarihe dek gittiği en uzak yer olan ve 20. yüzyıl başında henüz gizemini yitirmemiş İstanbul’da bulmak istiyor.
Le Corbusier’in Şehircilik adlı kitabı farklı okumalara açık bir metin. Anlamı sadece mimarlıkla ilgili olmayan bu metnin, diğer bilim ve disiplinlerle ilişkileri çerçevesinde yeni okumalara ve yeni anlamların ortaya çıkmasına neden olacağını düşünüyoruz.
Bu arada bir eksikliğe dikkat çekip ilgili mimar arkadaşlara yeni bir görev yüklemeden de geçmeyelim: Vikipedi’nin “Le Corbusier” metni “İngilizce” versiyonunda oldukça yeterli bilgilerle dolu olduğu halde, ansiklopedinin “Türkçe” versiyonunda oldukça yetersiz… O nedenle o maddenin düzenlemesine meraklı, ilgili bir mimarın el atması iyi olur diye düşünüyoruz…
Kent Stratejileri Merkezi 