Konak ilçesinin en büyük sorunu: nüfusun sürekli azalıp yaşlanması…

Ali Rıza Avcan

Konak ilçesi, “İzmir’in tam kalbinde“, İzmir denilince aklımıza gelen İzmir Saat Kulesi‘nin, kente yükseklerden bakan Kadifekale‘nin, Roma Dönemi Agorası ile antik tiyatrosunun, 1936’dan bu yana Uluslararası İzmir Fuarı‘nın yapıldığı Kültürpark‘ın, tarihi asansör binasıyla Kemeraltı Çarşısı‘nın, her biri hazine değerindeki binlerce sivil mimari örnekleriyle dolu Basmane semti ile sahildeki meşhur Kordonboyu‘nun, Alsancak Limanı‘yla birçok cami, kilise ve havranın, tarihi Basmane ve Alsancak garlarının yer aldığı, 2009 yılı sonrasında bazı mahallelerini yeni kurulan Karabağlar Belediyesi‘ne kaptırması nedeniyle geriye kalan 113 mahallesi ile 24.309.806,91 m²’lik; yani, 24,309 km² bir alanda 2023 yılı itibariyle 327.300 kişilik nüfusa sahip büyük bir yerleşimdir.

Konak ilçesi ayrıca son dört belediye başkanlığı seçimi itibariyle Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)‘nin 2009’da % 56,2, 2014’de % 46,0, 2019’da % 63,21, 2024’de % 52,8 oranında; Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)‘nin 2009’da % 25,9, 2014’de % 30,93, 2019’da % 33,50, 2024’de % 31,86 oranında, DTP-HDP-DEM‘in 2009’da % 7,37, 2014’de % 5,97, 2024’de % 6,51 oranında oy aldığı bir ilçedir…

Konak ilçesi aynı zamanda 1966, 1985 ve 2004 yıllarında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından yapılan sosyo-ekonomik gelişmişlik araştırmalarında büyükşehir belediyesi merkezinde yer alması nedeniyle dikkate alınmamakla birlikte; 2017 ve 2022 yıllarında, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen ve “SEGE” kısaltması ile bilinen İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması‘nın “1. Kademe Gelişmiş İlçeler” listesinde yer alan eski, kadim bir yerleşimdir. Ama ne yazık ki, 2017 yılı sıralamasında 3,582 skorla sosyo-ekonomik açıdan Türkiye’nin en gelişmiş 6. ilçesi olduğu halde, aradan beş yıl geçtikten sonra yapılan 2022 yılı sıralamasında yerini İstanbul‘un Bakırköy ilçesine bırakarak 3,465 skorla 11. sıraya gerileyen bir ilçedir. Üstüne üstlük 2017 sıralamasında 20. sırada olduğu halde 2022 sıralamasında 17. sıraya yükselen Bornova‘nın, 44. sıradayken 37. sıraya yükselen Karşıyaka‘nın, 43. sıradayken 41. sıraya yükselen Çiğli‘nin, 45. sıradayken 43. sıraya yükselen Gaziemir‘in, 77. sıradayken 52. sıraya yükselen Güzelbahçe‘nin, 93. sıradayken 59. sıraya yükselen Urla‘nın ve 80. sıradayken 67. sıraya yükselen Narlıdere‘nin aksine… İzmir‘in diğer ilçeleri sıralamada üst sıralara yükselirken “merkez ilçe olma” avantajını kullanamayıp irtifa kaybeden ve bu nedenle de sahip olduğu fırsatları yitiren bir ilçe… Daha doğrusu, sahip olduğu sosyo-ekonomik düzeyini yıldan yıla kaybeden, gerilere düşmeye başlayan bir ilçe… Konak ilçesinde ve belediyesinde şimdiye kadar görev yapıp yerleşimin sorun ve ihtiyaçlarına kulak tıkayan kaymakamların, “mühendis“, “devrimci avukat abla” ve “mimar” lakabıyla ünlenen belediye başkanlarıyla meclis üyelerinin ve diğer kamu görevlilerinin bilgisizliği, ilgisizliği ve bunların sonucunda ortaya çıkan başarısızlığı sayesinde….

İçi boşalıp yaşlanan bir ilçe: Konak

Nüfusun gelişim politikalarıyla ilgili bilimsel kaynaklar, bir yerleşimde ortaya çıkan sürekli kaybını, nüfusun kendini yenileme oranı anlamına gelen ve tüm dünyada karşımıza çıkan ‘normal doğurganlık oranının azalması” dışındaki nedenlerle; örneğin, savaşların ve terörün, kıtlığın ve baskıcı otoriter yönetimlerle yaşam kalitesinin kötü olduğunu gösteren çarpık kentleşmenin, barınmaya ve ekonomiye dair sorunların, işsizlik ve derin yoksulluğun, yoğun iç ve dış göçün, yetersiz eğitim, sağlık ve güvenlik/esenlik koşullarının, salgın hastalıklarla deprem, yangın, sel gibi diğer yıkımların bir sonucu olarak tanımlıyor.

Bir ülke, kent, semt ya da mahallenin gelişmişlik düzeyi ile üretkenlik olarak kabul edilen gelişme performansını belirleyen birden çok neden/etmen bulunmakla birlikte; bunların içindeki en önemli unsurlardan biri de sahip olunan nüfusun niceliği kadar niteliğinin ; yani, kalitesinin düzeyidir. O nüfusun sayısı ve dağılımı, adil bir hukuk sistemi, yaş, eğitim, sağlık, doğurganlık, refah, kültür düzeyi ve “bağımlı nüfus” olarak nitelenen çalışan nüfusun baktığı nüfus miktarı, o yerleşimdeki nüfusun sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyini belirleyen en önemli bileşenlerdir.

O nedenle 2009 yılında Konak ilçesinin ikiye ayrılması suretiyle oluşturulan Konak ve Karabağlar belediyeleriyle yerleşimlerinin gelişme potansiyellerini sahip oldukları nüfus ve onun kalitesi üzerinden değerlendirmeye kalktığımızda; 2009 öncesi nüfus sayımlarında nüfusu devamlı artan Konak ilçesinin 2009 sonrasında doğurganlık konusunda bir değişiklik olmadığı halde, ilçe geneliyle mahalleler düzeyinde sürekli olarak nüfusunu yitiren bir ilçe olduğunu görürüz. Hem de İzmir‘deki tüm ilçeler, aradan geçen süre içinde nüfuslarını devamlı arttırırken nüfusunu düzenli bir şekilde kaybedip medyan yaşı; yani ortalama yaşı devamlı artan ve bu nedenle nüfus itibariyle yaşlanan bir ilçe olduğunu belirleriz. Üstüne üstlük Konak‘tan ayrılan Karabağlar, 2009 yılında 448.846 olan nüfusunu koruyup 2023 itibariyle 476.500’a ulaştığı halde…

Ayrıca “merkez ilçe” olarak nitelenen Konak ilçesinin 1970 sayımındaki nüfusu 582.550, 1975 sayımında 692.365, 1980 sayımında 843.525, 1985 sayımında 995.745, 1990 sayımında 874.597, 2000 sayımında 672.309, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS)‘ne geçildiği 2007 yılında 847.409 (817 kişilik köy nüfusu ile birlikte 848.226) olup geçmişinde nüfusu devamlı artan bir yerleşim olduğu halde… (1), (2), (3), (4), (5).

Konak ilçesini bugüne kadar yöneten ya da bundan sonra yönetecek vali, kaymakam, belediye başkanı ve meclis üyeleri bu önemli sorunun farkındalar mı, bilemem; ama, gerçek bu! Hem de Konak ilçesinin yoğun ve düzenli bir iç ve dış göçe maruz kalmasına karşın! Basmane, Kadifekale gibi semtleri bu şekilde gelip geçenlerin yatakhanesi olarak adlandırılmış olsa bile!

Konak ilçesi, İzmir‘in merkez ya da kalbini oluşturuyor desek bile, 2009 yılından bu yana düzenli olarak nüfus kaybediyor ve mevcut nüfusu yaşlanıyor… Aynen yaşlı bir ağacın içinin boşalıp geriye kuru gövdesinin kalması gibi…

2009-2023 döneminde ortaya çıkan bu düzenli nüfus kaybıyla ortanca yaş (medyan yaş) artışını en iyi şekilde aşağıdaki tablo ve grafikte görebiliriz:

Konak ilçesi nüfusunun 2009-2023 tarihleri arasındaki 15 yıllık gelişimine baktığımızda nüfusun, Türkiye ve İzmir nüfusu artışının aksine devamlı olarak azaldığını, 2009 yılında 411.112 olan nüfusun 2023 itibariyle % 20,68 oranındaki azalışla 327.300’e indiğini görürüz. Hem de Türkiye ve İzmir ortalamalarının üstünde bir gelişim gösterip 2022 yılı itibariyle 41,30 değerine ulaşan ortalama yaşı (medyan yaş) da dikkate alarak…

Ayrıca 2009-2023 döneminde Türkiye ve İzmir ile Konak ilçesi özelinde 0-14, 15-64 ve 65+ yaş gruplarının toplam nüfus içindeki oranlarını gösteren yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere; Konak ilçesindeki 0-14 yaş ve 15-64 yaş grubu nüfus düzenli ve sürekli olarak Türkiye ve İzmir oranının altında, 65 yaş üstü grubundaki nüfus ise düzenli ve sürekli olarak Türkiye ve İzmir oranının üstünde seyretmiş, yaşlı nüfusun oranı 2009’da % 11,16 ilen bu oran 2023’de % 16,60’a ulaşmıştır.

Şimdi bu durum karşısında kim çıkıp da “ben bunun farkındayım” ya da “farkındaydım” diyebilir? Çünkü, Konak Belediyesi‘nin 2007-2023 dönemine ait eski stratejik plan, performans programı ve faaliyet raporlarıyla faaliyet raporlarında yazılı cafcaflı başlıklara sahip AB projeleri ve yönetime gelen belediye başkanlarının seçim bildirgeleri buna dair, bu soruna ilişkin tek bir söz etmiyor, bu sorunun çözümü için tek bir şey söylemiyor, bu konunun ele alınıp altından kalkılması için tek bir proje, program ve faaliyeti çözüm olarak göstermiyor! Aksine ortada böylesine devasa bir sorun dururken ve hiç kimsenin aklına bu sorunun çözümü için İzmir Valiliği, Konak Kaymakamlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve diğer resmi, özel ve sivil kuruluşlarla birlikte ortak bir çalışma yapıp bunun nedenlerini araştıralım, geliştireceğimiz önlemlerle İzmir‘in ortasındaki koskocaman bir ilçenin içten içe boşalıp çöküşünü engelleyelim, ilçeyi eski enerji ve ivmesine kavuşturalım, SEGE sıralamasındaki yerini yükseltelim demiyor, diyemiyor… Aynen bir zamanlar zorla boşalttırılan ve yerine hiçbir çözümün önerilmediği Kemeraltı Ayakkabıcılar Çarşısı‘ndaki çöküşe aradan yıllar geçmiş olmasına karşın halen çözüm bulunamamış olmasında olduğu gibi… Varsa yoksa Basmane, Pazaryeri mahallesinde bize çok yabancı İtalyan şablonlarıyla bir “Cittaslow Metropol Mahallesi” yaratalım deyip sonu hüsranla biten projelerin yöneticisi bazı hayȃlbazlara bu sorun ve ihtiyaçlara cevap bulacak koltuk, makam ve mevkiler veriliyor, boşalıp çöken mahallelerdeki HÜDA-PAR destekçisi güçlerle İsmailağa Tarikatı ya da Selim Efendi Aşevi gibi gerici girişim ve uygulamaların yönettiği derin yoksulluk görmezden geliniyor, semt merkezleri “çocuklar çiçeklere zarar verir” ya da “semt merkezi görevlilerine fazla mesai ödeyemeyiz” gibi gerekçelerle halka kapalı tutuluyor, Konak ilçesi ve sorunlarını yakından tanımayan ithal meclis üyeleriyle şahıslara görevler yeriliyor, bu büyük sorunla ilgili olarak geçmişte yapılan hatalar irdelenip tek bir proje geliştirilmiyor, görevli, sorumlu ve yetkili diğer resmi, özel ve sivil kurumlarla işbirliğine gidilmiyor…

Konak ilçesindeki nüfus azalışını bölgeler ve mahalleler düzleminde tespit etmeye kalktığımızda ise…

24,309 km² büyüklüğündeki Konak ilçesinin 113 mahallesini, yıllardır Basmane‘de yaşayıp Basmane ve çevresi için çok ciddi çalışmalar yürüten sevgili dostum Orhan Beşikçi‘nin de görüşleri çerçevesinde, mahallelerin sahip oldukları tarihi, ekonomik ve kültürel değerlerle birbirleriyle ilişkileri dikkate alarak, 1) Alsancak-Pasaport, 2) Basmane, 3) Eşrefpaşa, 4) Kadifekale, 5) Göztepe-Güzelyalı, 6) Halkapınar, 7) Kemeraltı ve 8) Yeşildere şeklinde toplam sekiz bölgeye ayırıp; bu bölgelere dahil olan mahallelere baktığımızda, 2009-2023 dönemindeki en büyük nüfus kaybının ilçenin sosyo-ekonomik anlamda en gelişmemiş bölgeleri olan Kadifekale‘de % -40,75, Basmane‘de % -36.80, Kemeraltı‘nda % -29,14 ve Yeşildere‘de % -25,91 oranında gerçekleştiğini, ilçenin sosyo-ekonomik yönden daha gelişmiş olan Alsancak-Pasaport ve Göztepe-Güzelyalı bölgelerindeki nüfus azalışının ise daha az düzeyde olduğunu, 2012 yılından bu yana “bölgenin cazibe alanı olmasını sağlayacağız” iddiasıyla aldığı kamu kaynaklarını israf düzeyinde savuran ve bölgedeki her yapıyı para kazandıracak bir meta olarak gören TARKEM‘in bile bu yaraya merhem olamadığını; aksine mevcut yaranın daha derine işleyip tedavi edilemez noktaya taşıdığını görürüz.

Yazımıza eklediğimiz yukarıdaki tablonun incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, toplam 113 mahalleden alan olarak en büyüğünün 1.716585,19 metrekare ile Umurbey, en küçüğünün 5.233,80 metrekare ile Süvari, en kalabalık mahallelerin ilçenin batısındaki 17.085 nüfuslu Güzelyalı ve 15.558 nüfuslu Göztepe mahalleleriyle 12.188 nüfuslu Zafertepe, 11.289 nüfuslu Murat Reis mahalleleri, en az nüfusa sahip mahallelerin ise hiç yerleşik nüfusu olmayan Namazgȃh, 16 kişilik Uğur, 22 kişilik Güzelyurt, 23 kişilik Yenigün, 55 kişilik Hurşidiye, 60 kişilik Güneş, 62 kişilik İmariye, 72 kişilik Fevzi Paşa, 57 kişilik Kestelli, 87 kişilik Tan ve 92 kişilik Vezirağa mahalleleri olduğu görülür.

Konak ilçesindeki 113 mahalleden 14’ünde (Akdeniz, Akıncı, Çınarlı, Güneş, Güneşli, Güzelyurt, Halkapınar, Hurşidiye, İsmet Kaptan, Kestelli, Kocatepe, Konak, Yıldız, Zafertepe) 2009-2023 döneminde nüfus azalışı yerine yıl ölçeğinde ortalama % 3,77 oranında artış olmakla birlikte; geriye kalan 99 mahallede15 yıllık süreç ve her bir yıl itibariyle gerçekleşen büyük nüfus azalışları, tüm bir ilçeyi etkileyerek Konak ilçesini nüfus kaybeden ilçe konumuna sokmaktadır.

Peki bu durumda ne yapmak gerekir? İşte bu soruya doğru, yerinde ve sonuç alıcı bir sonuca ulaşabilmek amacıyla şu önerilerin geliştirilmesi uygun görülmüştür:

1) Öncelikle seçimleri izleyen altı aylık süre içinde çalışmalarına başlanacak olan 2025-2029 dönemi Konak Belediyesi Stratejik Planı hazırlıklarında, bundan önce yapıldığı gibi sadece Konak Belediyesi‘nin kurumsal yapısı düzeyinde politika, stratejik öncelik, amaç, hedef ve faaliyetler belirlemek yerine tüm Konak ilçesini, içindeki bulunduğu il bütünlüğünde ve çevre ilçelerle ilişki ve etkileşimi çerçevesinde masaya yatırarak bu acil ve önemli sorunun araştırılıp nedenlerinin bulunması, hep söylenegeldiği gibi kentin merkezinde yaşayanların bu bölgedeki barınma yetersizliği, güvenlik sorunları, yoğun göç, işsizlik ya da yeni tüketim alışkanlıkları gibi nedenlerle buraları terk ettiği mazeretinin geçerli olup olmadığının araştırılıp ortaya konulması ve bu nedenler çerçevesinde sorunu çözecek politika, strateji, hedef, amaç ve faaliyetlerin belirlenerek bir an önce uygulanması gerekmektedir.

2) Yapılmasını öncelikle önerdiğim bu araştırma ve çözüm arama çalışması, belediyenin mevcut yönetici ve uzmanlarıyla çözümlenemeyecek kadar ciddi, karmaşık ve büyük bir sorun olduğu için; bu iş Konak Belediyesi‘nin İzmir Valiliği, Konak Kaymakamlığı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi ile kuracağı işbirliği düzleminde, dört ayrı resmi kurumun bir araya gelişini kolaylaştıracak ve uzun yıllardır bu konularda çalışmış, bilgili, birikimli, deneyimli bir bilim insanı tarafından gerçekleştirilmeli, bu çalışmalar üniversitelerin ve sivil toplum örgütleriyle bireysel uzmanların katılımıyla tarafların kabul ettiği bilim insanının rehberliğinde gerçekleştirilmelidir.

3) Konak ilçesindeki nüfusun azalması ve yaşlanması sorunu ile ilgili olarak araştırma ekibi tarafından hazırlanacak plan ve programlar, stratejik işbirliği çerçevesinde Konak ve İzmir Büyükşehir belediyelerinin 2025-2029 dönemi stratejik planlarına dahil edilmeli, uygulamaya yönelik her türlü faaliyet bu dört resmi kurumun işbirliği içinde yürütülmelidir.

4) Araştırma ekibi tarafından gerçekleştirilecek çalışmalar sırasında, Konak Belediyesi‘nin 113 mahallesi ile bu mahallelerin oluşturacağı semtler/bölgeler arasındaki sosyo-ekonomik gelişmişlik farklılıklarını belirlemek amacıyla bilimsel kriterler dikkate alınarak her bir mahalle ve semt/bölgenin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi, hangi mahallenin hangi hizmetlere daha fazla ya da daha acil hizmete muhtaç olduğu ya da olmadığı belirlenmeli ve seçim döneminde dile getirilen “her mahalleye eşit hizmet” söyleminden vazgeçilerek, her mahalle ya da semt/bölgenin mevcut sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre adil hizmet alması; böylelikle, tüm mahallelerin aynı sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine yükselerek eşitlenmesi söylemi hayata geçirilmelidir.

5) Konak ilçesindeki tüm yapılarla tescilli olsun ya da olmasın tüm kültürel mirasın belirlenip tescilinin yaptırılması suretiyle envanterinin hazırlanması; ayrıca, henüz yerel yönetimler tarafından kesin olarak bilinmeyen göçmen, mülteci ve sığınmacılarla ilgili ayrıntılı ve kesin verilerin derlenip devamlı güncellenmesi en önemli ve öncelikli görevlerden biridir.

6) İlçe sınırları içindeki cadde ve sokakların İzmir Büyükşehir Belediyesi ile Konak Belediyesi arasındaki paylaşımında ortaya çıkan haksızlıkların ve her iki belediyenin sahip olduğu paylara rağmen sorumluluk üstlendikleri bölgelere yeterince hizmet götüremediği kentsel yaşam kalitesi düşük Kemeraltı, Basmane ve Kadifekale gibi bölgelerdeki bu paylaşımın yeniden gözden geçirilmesi ve güncellenecek yeni paylaşıma göre her iki belediyenin üstüne düşen görev, yetki ve sorumlulukların eksiksiz olarak yerine getirilmesi yerinde ve doğru bir uygulama olacaktır.

7) Konak ilçesinin son yıllardaki gerilemesinin belli başlı nedenlerinden bir diğeri de, son 10 yılda Konak Belediyesi ile İzmir Büyükşehir Belediyesi arasında; özellikle de belediye başkanları düzeyinde -bazen açık, bazen örtük- yaşanan gerginlik, rekabet ve çekişme; daha doğrusu işbirliğinden uzak kötü yönetimler olabilir. O nedenle, Konak ilçesindeki nüfusun azalması, nüfusun yaşlanması nedeniyle yerleşimin gelişme dinamizmini kaybetmesi gibi sorunlarla diğer sorunların çözümlenmesi, ihtiyaçların karşılanması amacıyla belediyeler ve belediye başkanları arasındaki bu olumsuz ilişkilerin ortadan kaldırılarak işbirliği çalışmalarının hayata geçirilmesi yerinde ve doğru bir yaklaşım olacaktır.

8) Konak Belediyesi‘nin sorumluluğunda dört ayrı resmi kurum tarafından gerçekleştirilecek ortak çalışmalarda halkın katkı ve desteğini almak amacıyla her semt/bölge ve mahallede orada yaşayan ya da çalışanların seçtiği halk tarafından bilinip tanınan halk temsilcilerinin semt, bölge ya da mahalle düzleminde oluşturulacak mahalle meclislerinde görev alması, 2023 yılında Konak Kent Konseyi tarafından kurulmuş olmasına karşın bugüne kadar faaliyete geçmeyen Basmane Çalışma Grubu çalışmaya başlamalı, ilçe sınırları içindeki belediyeye ait yapılar mahalle meclislerinin kullandığı halkın kolaylıkla girip çıkıp kullanabildiği mekȃnlara dönüştürülmelidir.

Ayrıca semt/bölge ya da mahalle ölçeğinde, o semt/bölge veya mahallede yaşayan/çalışan halk temsilcilerinin oluşturacağı meclislerin o bölge/semt ya da mahalleye yapılacak hizmet ve yatırımlarla ilgili bütçelerin belirlenmesinde, belediye bürokratları ve bütçe uzmanları kadar belirleyici olması, halk katılımının karar, uygulama ve denetleme aşamalarında hayata geçirilmesi, semt/bölge ve mahalle düzeyindeki sosyo-ekonomik farklılıkların ortadan kaldırılması için Brezilya‘nın Porto Alegre kentinde başlatılan deneyimler çerçevesinde “katılımcı bütçe” anlayış ve uygulamasının hayata geçirilmesi sağlanmalıdır.

9) İlçe genelinde hem merkezi yönetim, hem de yerel yönetim açısından etkin bir yönetim mekanizmasını oluşturabilmek amacıyla yerleşik nüfusu bulunmayan Namazgȃh mahallesiyle çok az nüfusa sahip mahallelerin, mahallenin tarihi, arkeolojik, ekonomik, toplumsal ve kültürel geçmişi dikkate alınarak komşu mahallelerle birleştirilerek mahalle sayısının azaltılması, bunu yaparken tarihi mahalle ve yer isimlerinin muhakkak korunması, mahalle büyüklüklerinin hem coğrafi alan hem de barındırdığı bina ve nüfus itibariyle optimum bir düzeye getirilmesi, sadece tek bir mahallenin nüfusu olabilecek 5.248 kişiye sahip 21 mahalleden oluşan Kemeraltı Bölgesi‘nin tek bir yönetim alanı olarak düzenlenmesi uygun olacaktır.

10) 2012 yılından bu yana geçen 12 yıllık süre içinde aldığı kamu kaynaklarıyla Kemeraltı, Basmane ve Kadifekale‘yi cazibe merkezine dönüştüremeyen Tarihi Kemeraltı İnşaat Yatırım Ticaret Anonim Şirketi (TARKEM) ile onun kontrolündeki UNESCO İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanlığı‘nın yaraya merhem olmayan çalışmalarının, İzmir Büyükşehir Belediyesi ile Konak Belediyesi‘nin yeni yönetimi itibariyle masaya yatırılarak artıları ve eksileriyle birlikte değerlendirilmesi, bu 12 yıllık başarısız dönemin sonuçları itibariyle Kemeraltı, Basmane ve Kadifekale bölgeleriyle ilgili eski politika, strateji, amaç, hedef ve faaliyetlerin gözden geçirilerek güncellenmesi yerinde bir uygulama olacaktır.

11) Yoğun göçmen, mülteci ve sığınmacı nüfusa sahip olup düzenli olarak nüfus kaybeden Basmane, Kemeraltı ve Kadifekale gibi bölgelerde bu gruplarla yerleşik nüfusun birbirine uyumunu ve Konak ilçesinde yaşayan bu nüfusun ucuz işgücü deposu olmaktan çıkıp nitelikli işgücüne katılmasını sağlamak amacıyla, bu bölgelerde gerçekleştirilen kültür ve sanat etkinliklerinde bölgede yaşayan ya da çalışanların kültürü ile alakası olmayan, onların ilgi göstermediği ve çoğu kez bölge dışından taşınan insanların katılımıyla gerçekleştirilen çalışmaların yapılmaması, çoğu Arap, Afgan, Kürt ve Afrikalı olan bu grupların kültürlerine saygı duyup o kültürleri öğrenip öğreten ve o kültürlerle kendi kent kültürümüz arasında köprüler kuran yeni kültür-sanat politikalarının belirlenerek gruplar arasındaki uyumu özendiren uygulamalara geçirilmesi doğru ve yerinde olacaktır.

Sonuç olarak;

2009 yılından bu yana Konak ilçesi nüfusunun düzenli olarak azalıp İzmir ortalamalarının çok üstünde yaşlanması nedeniyle ortaya çıkan bu büyük, önemli ve öncelikli sorun hakkındaki tespitlerimizle, bu tespitlere bağlı olarak geliştirmeye çalıştığımız öneriler bu şekildedir. Gönlüm, konu ile ilgili tüm kurum, kuruluş ve kişilerin bu sorunun farkına varması, kendilerince tespitler yaparak çözümler önermesi ve görevli, yetkili, sorumlu olanların elbirliğiyle bu sorunu çözmek için işe koyulmasıdır…

Bize düşen ise; şimdilik sorunu dile getirip görevli, yetkili ve sorumlu olanları uyarıp göreve davet etmek ve en kısa zamanda yapılacak doğru uygulamalara elimizden geldiğince destek olmaktır…

Doğum yanlısı (Natalizm) politikalara bulaşmadan, toplumsal refahı arttıracak olan kadınların işgücüne katılımıyla mevcut işgücünün verimliliğini yükselten, belediye sınırları içindeki mevcut barınma koşulları ile eğitim, sağlık, güvenlik ve ulaşım gibi temel kamu hizmetlerini iyileştirip; ilçe sınırları içindeki tüm bölge ve mahallelerin halk meclisleri tarafından gerçekleştirilecek “katılımcı bütçe” uygulamalarıyla her bir mahallenin yaşam kalitesi açısından aynı düzeye gelmesini hedefleyen ve asıl önemlisi ilçe sınırları içindeki göçmen, mülteci ve sığınmacıları akılcı politikalarla yönetebilen ve onları nitelikli işgücüne katabilen samimi plan, program ve uygulamalarla iş yapmaya niyetlenenlere şimdiden kolay gelsin dileğiyle…

……………………………………………………………………………………………….

Önemli Not:

1) Hazırlayıp paylaştığım tablolar, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)‘nun Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) ile İzmir Büyükşehir Belediyesi‘ne ait “İzmir’in Rakamları” (https://izmirinrakamlari.izmir.bel.tr/tr/Anasayfa/Index) isimli İnternet sayfasıyla İzmir 3 Boyutlu Kent Rehberi‘ndeki verilere dayanmaktadır.

2) Konak ilçesindeki nüfusun azalması ile nüfusun yaşlanması ile ilgili olarak daha önceki tarihlerde yazdıklarıma aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

“Mahalleleri yeniden yapılandırmak…“, https://kentstratejileri.com/2018/04/17/mahalleleri-yeniden-yapilandirmak/

“Nüfusu her geçen gün azalan bir ilçenin belediye başkanı olmak…“, https://kentstratejileri.com/2018/04/25/nufusu-her-gecen-gun-azalan-bir-ilcenin-belediye-baskani-olmak/

………………………………………………………………………………………………..

(1) Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, 25.10.1970, İzmir ili, Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No: 690, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara.

(2) Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, 26.10.1975, İzmir İli, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No: 843, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1979.

(3) Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, 12.10.1980, İzmir İli, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No: 990-47, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara, Eylül 1983.

(4) Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, 20.10.1985, İzmir İli, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No: 1237, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara, Eylül 1988.

(5) DİE Genel Nüfus Sayımı, 2000, İzmir İli, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No: 2707, Ankara.

Yararlanılabilecek Kaynaklar

1) Baş, R. (2022) Türkiye’nin Nüfus Meselesi 1923-1980, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Burdur, 2022.

2) Can, B. (2021), Demografik Fırsat Penceresi Açısından Türkiye’nin Nüfus Politikaları ve Nüfuslanma Süreci, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2021.

3) Canpolat, Ş. (2008), Population Ageing in Turkey: Current and Prospective Co-residence Pattern of Elderly Population, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe University Instute of Population Studies, 2008 Ankara.

4) Foucault, M., Güvenlik, Toprak, Nüfus, Collėge de France Dersleri 1977-1978, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Aralık 2013, İstanbul.

5) George, F., Nüfus Coğrafyası, İletişim Yayınları, Kasım 1991, İstanbul.

6) İçduygu, A. (Der.), Kentler ve Göç, Türkiye, İtalya, İspanya Örnekleri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Temmuz 2012, İstanbul.

7) İşçi, A., (2023), Seçilmiş OECD Ülkeleri ve Türkiye’de Geçici Koruma Statüsü Verilen Göçmenlere Yönelik Sosyal Entegrasyon Politikaları: Genç Nüfus Açısından Karşılaştırmalı Bir Analiz, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli 2023.

8) Keleş, R. İzmir Mahalleleri (Bir Tipleştirme Örneği), Sosyal Bilimler Derneği Yayını, No: A-4, 1972, Ankara.

9) Malthus, T. R., Nüfus İlkesi, Pinhan Yayıncılık, Ekim 2017, İstanbul.

10) Marx, K., Engels, F., Nüfus Sorunu ve Malthus, Sol Yayınları, Haziran 1976, Ankara.

11) Özdemir, M. (2023) Şehirlerin Optimum Nüfus Büyüklüklerinin Belirlenmesine Yönelik Yeni Bir Metod: Şehir-Kitle İndeksi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Aralık 2023, İstanbul.

12) Özkaya, Y. (2023) Nüfusun Yaşlanması ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Geleneksel Durağan Duruma Farklı Bir Yaklaşım, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Tokat 2023.

13) Peker, M., Önen, E., Balkız, B. Göç, Kentleşme Sorunları ve Yerel Siyaset, Yeni Eğilimler, Yeni Yaklaşımlar, Saray Kitabevi, 1998, İzmir.

14) Şenyapılı, T. Bütünlenmemiş Kentli Nüfus Sorunu, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, 1978, Ankara.

15) Tietelbaum, M.S., Winter, J. M., The Fear of Population Dicline, Academic Press Inc. (London), 1985.

16) Turanlı, R. (1977), Malthus’un Nüfus Kuramı ve Az Gelişmiş Ülkelerde Nüfus Sorunu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi İktisat Kürsüsü, 1977, İstanbul.

17) Population Decline, https://en.wikipedia.org/wiki/Population_decline