İzmir’in unutulan sanatçıları 15 – Megali Noël

Ali Rıza Avcan

İzmir adı verilen bu kentte, devlet üniversitesi olarak benimle yaşıt bir Ege Üniversitesi, 1982’den bu yana faaliyet gösterip devamlı büyüyen Dokuz Eylül Üniversitesi, 1992’de kurulan Yüksek Teknoloji Üniversitesi, Milli Savunma Üniversitesi, 2016 yılında FETÖ çetesine aitken el konulup ad değiştirerek devlet üniversitesi haline dönüştürülen İzmir Demokrasi, Bakırçay ve Katip Çelebi üniversiteleri, 2020 yılında kurulan Sağlık Bilimleri Üniversitesi, mantar gibi yerden biten ve üniversite olmaktan çok ticarethane gibi çalışan beş özel (İzmir Ekonomi, Yaşar, İzmir Tınaztepe, İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu, Türk Hava Kurumu) üniversite olmak üzere toplam 13 üniversite, bu üniversitelere bağlı başka sinema olmak üzere kültür ve sanatla uğraşan birçok fakülte, bölüm ve akademisyen olduğu halde hiçbirinin ele alıp araştırmadığı, bir tez konusu bile yapmadığı, yaşadığı süre içinde gidip kendisiyle görüşmediği, İzmirli ünlü sanatçı Dario Moreno ile birlikte filmlerde oynarken ortak memleketleri İzmir üzerine söyleşip söyleşmediklerini sormadığı, yerel yöneticilerin yardımıyla İzmir‘e, doğdukları topraklara davet etmeyi düşünmedikleri, annesi bile 2010 yılında Çeşme‘de vefat eden İzmirli, daha doğrusu İzmir doğumlu büyük bir sanatçıyı, Magali Noël‘i size hatırlatıp anlatmaya çalışacağım.

Ama ondan önce bu sanatçıyı tanıdıkça, onun yapıp eylediklerini öğrendikçe hem sanat alanında her şeyle ilgilenip her şeyin en iyisini yaptığı hem de bütün bunları kadın olma halinin güzelliği, cazibesi, şuhluğu ve seksapeli ile gerçekleştirdiği için ona aşık olduğumu itiraf etmeliyim. Gerek daha önce seyrettiğim Fellini‘nin Amarcord, Satryicon ve Tatlı Hayat (Dolce Vita) filmlerinden hatırlayıp bildiğim, gerekse şu sıralar yeniden seyrettiğim filmleriyle onu çocukluğumun açık hava sinemalarında seyredip sevdiğim seksi, şuh, dekolte ve seksapeli yüksek film sanatçısı Leyla Sayar‘a benzettiğimi söyleyebilirim. Tabii ki, Leyla Sayar‘ın yaşamının ikinci perdesinde dönüştüğü hali hariç olmak üzere…

Magali Noël [Magali (Magdalena) Noëlle Guiffray, Magali Guiffrais], 27 Haziran 1931’de İzmir’de doğan ve 23 Haziran 2015’de Fransa’nın güneydoğu bölgesindeki Châteauneuf-Grasse‘de ölen Fransız sinema oyuncusu ve şarkıcısıdır. Babası Yves Joseph Ernest Guiffray (1905/İzmir, 1944/Paris), annesi de Marie Antoinette Suzanne Guy (1906/Kahire, 1990/Çeşme)’dır. (1)

51 yıl süren sinema kariyeri boyunca 80 sinema, 30 televizyon filmi ve dizisi olmak üzere toplam 110 Fransız ve İtalyan filminde oynadı, 17 adet 45’lik ve 33’lük plak ile müzik CD’si doldurdu, 30 ayrı tiyatro oyununda oynadı, yayınlanmamış 1 fotoromanda rol aldı ve bütün bu kültür sanat çalışmaları karşılığında, 2000 yılında Reconnaissance des cinéphiles ödülünü, 2012 yılında da Fransa‘nın en büyük ödülü olan Légion d’Honneur madalyasını aldı. (2) (3)

Babasının üç nesildir İzmir‘de yaşayan zengin Levanten ailesinin soyu, 16. yüzyılın başında Fransa‘nın Savoie bölgesine kadar gitmekte ve yazı ekindeki vaftiz belgesinin de gösterdiği gibi, annesi Marie Antoinette Suzanne Guy, İzmir‘de ikamet eden kocası Yves Joseph Ernest Guiffray ile oradaki tatilleri sırasında tanıştı. Megali Noëll‘in 1867 yılında İzmir‘e gelen dedesi Elzéar Jules Noëll Guiffray, kuzenlerinin şirketi Societé des Quais de Smyrne (Smyrne Liman Şirketi)’nin önce yönetim kurulu üyesi, daha sonra başkanı olmuştu. 1913’ten sonraki görevi ise Smyrne Liman Şirketi Genel Müdürlüğü idi. Kardeşi Fernand Guiffray ise bir zamanlar Smyrne Tramvay Şirketi‘nin müdürüydü. (4)

Megali (Magdalena) Noëll‘in Göztepe Katolik Kilisesi (Notre Dame de Lourdes Katolik Kilisesi)’nde gerçekleştirilen vaftiz törenindeki vaftiz babası babasının eniştesi Maurice Verbeke, vaftiz annesi de teyzesi Françoise Guy‘dı. Evleri, 1. Kordon’da bir zamanlar Almanya Federal Başkonsolosluğu olarak kullanılan binaydı.

Megali Noel’in babası Yves Joseph Ernest Guiffray’a ait olup, bir dönem Federal Almanya Başkonsolosluğu olarak kullanılan tarihi bina.

27 Haziran 1931’de İzmir’de doğan Magali Noël yedi yaşındayken Fransa‘ya gitti ve şan, müzik, dans ve Catherine Fontenay‘dan drama desrleri aldıktan sonra 16 yaşında kabare şarkıcısı olarak çalışmaya başladı ve revülerde sahne aldı. 1951 yılında da sinemaya başladı.

Magali Noël, Jean Devaivre‘nin Brigitte Bardot‘yla birlikte yazdığı Le Fils de Caroline Cherie (1955) ve Jean Gabin‘in Henri Decoin ile birlikte yazdığı Razzia sur la chnouf (1955) fimlerinde cazibesini ve yeteneklerini ortaya koyduktan sonra aynı yıl Jules Dassin tarafından çekilen Du fififi chez les hommes filmiyle kendini kanıtladı.

Federico Fellini ile birlikte Cannes Film Festivali’nde…

Rol aldığı önemli filmler arasında Jules Dassin‘in Du rififi chez les hommes (Rififi erkekler arasında) (1955), Jean Renoir‘ın Elena et les hommes‘u (Elena ve Erkekler) (1957), Costa-Gavras‘ın Ölümsüz (Z) adlı filmi ve Federico Fellini‘nin La Dolce Vita (Tatlı hayat)(1961), Satyricon (1970) ve Amarcord (1974) filmleri sayılabilir. Magali Noël, seksi ve baştan çıkartıcı fiziği ile Fellini‘nin fetiş oyuncularından biriydi.

Magali Noël aynı zamanda bir şarkıcıdır ve 1956 yılından başlayarak Fransa‘da birçok plak çıkarmıştır. Sözleri Boris Vian‘a, bestesi de Alain Goraguer‘e ait “Fais-moi mal Johnny” (Canımı Yak Johnny) adlı Fransızca şarkıyı, Fransızca ilk rock’n roll parça olarak 1956’da seslendirmiş ve bu şarkının, sözlerinin içeriği nedeniyle uzunca bir süre radyolarda çalınması yasaklanmıştı. Bu cesur şarkı ayrıca, 1959 tarihli Le fauve est let go isimli filminde de yer almıştı.

Magali Noël diğer yandan da Molière‘in George Dandin‘ini, Bertolt Brecht‘in Mère Courage (Cesaret Ana)’sını, Dario Po‘nun Le Septième Commandement : Tu voleras un peu moins… (Yedinci Emir: Biraz daha az çalacaksın…) oyununu, George Bernard Shaw‘un Pygmalion‘unu, Victor Hugo‘nun Lucrèce Borgia‘sını, Stefan Zweig‘ın La Dette (Bırak bunu) oyununu oynayacak kadar usta bir tiyatro sanatçısıdır. Fransa’da, Almanya’da ve diğer Avrupa ülkelerinin prestijli salonlarında oynadığı tiyatro oyunlarının sayısı 30’u bulmaktadır.

Ayrıca 1959 tarihli Fransız – İtalyan ortak yapımı “Oh! Qué mambo” adlı filmle 1960 yapımı “Marie des İsles” (Adaların Meryemi) filminde kendisi gibi İzmirli olan şarkıcı oyuncu Darío Moreno ile başrolleri paylaşmıştı.

Magali Noël‘in, aktör Jean-Pierre Bernard ile olan ilk evliliğinden Stephanie Vial-Noël adında bir kızı ve ikinci evliliği sırasında evlat edindiği iki erkek çocuğu vardır. 23 Haziran 2015, Salı günü 83 yaşındayken Fransa‘nın Châteauneuf-Grasse yerleşimindeki bir huzurevinde uykusundayken hayata veda etmiştir. İlk kocası Jean-Pierre Bernard, Fransa‘nın Vaucluse eyaletindeki Entrechaux Mezarlığı‘nda kendisinin yanında yatmaktadır. (5)

Kaynaklar

(1) https://www.geneastar.org/celebrite/guiffraym/magali-noel

(2) https://fr.wikipedia.org/wiki/Magali_No%C3%ABl

(3) https://www.imdb.com/name/nm0637649/?ref_=fn_al_nm_1

(4) http://www.levantineheritage.com/guiffraycert.htm

(5) Décès de l’actrice et chanteuse Magali Noël, Le Monde, Erişim Tarihi: 8.10.2023, ohttps://www.lemonde.fr/disparitions/article/2015/06/24/deces-de-l-actrice-magali-noel_4660606_3382.html

Ek Bilgiler

Magali Noël‘in rol aldığı sinema filmleriyle TV filmi ve dizilerini, oynadığı tiyatro oyunlarını ve söylediği şarkıları hem kendisi ile ilgili Wikipedia maddesi, hem de IMDb Internet Movie Database kayıtlarını mukayeseli olarak inceleyip eksiklikleri gidermek, yanlışlıkları düzeltmek suretiyle belirleyerek aşağıdaki listeleri düzenledim:

Filmleri

01. 1951: Demain nous divorçons (Yarın boşanıyoruz), Yönetmen: Louis Cuny, Jeanne Torelle rolünde.

02. 1951: Seul dans Paris (Paris’te tek başına), Yönetmen: Hervé Bromberger, Jeanette Milliard rolünde.

03. 1953: Deux de l’escadrille (Filodan iki kişi), Yönetmen: Maurice Labro.

04. 1954: Mourez nous ferons le reste (Öl, gerisini biz hallederiz), Yönetmen: Christian Stengel, Françoise rolünde.

05. 1955: Le Fils de Caroline chérie (Caroline’nin oğlu sevgilim), Yönetmen: Jean Devaivre, Térésa rolünde.

06. 1955: Chantage (Şantaj), Yönetmen: Guy Lefranc, Denise rolünde.

07. 1955: Razzia sur la chnouf (Razzia Chnouf’ta), Yönetmen: Henri Decoin, Lisette rolünde.

08. 1955: Du rififi chez les hommes (Rififi, erkekler arasında) (İnsanlar ve para), Viviane (Noel, filmin tema şarkısını da seslendirir)

09. 1955: Les Grandes Manœuvres (Büyük manevralar), Yönetmen: Jules Dassin, Şantöz Thérèse rolünde.

10. 1956: OSS 117 n’est pas mort (OSS 117 ölmedi), Yönetmen: René Clair, Muriel Rousset rolünde.

11. 1956: Les Possédées (Sahip olunan), Yönetmen: Charles Brabant, Pia Manosque rolünde.

12. 1956: Eléna et les hommes (Elena ve erkekler), Yönetmen: Jean Renoir, Lolotte rolünde.

13. 1957: Assassins et voleurs (Suikastçılar ve hırsızlar), Yönetmen: Sacha Guitry, Madeleine Ferrand rolünde.

14. 1957: Le désir mène les hommes (Arzu erkekleri yönlendirir), Yönetmen: Ėmile Roussel, Nathalie rolünde.

15. 1958: La Loi de l’homme et le désir (È arrivata la parigina) (Erkek, Kadın ve Arzu), Yönetmen: Camillo Mastracinque, Yvette rolünde.

16. 1958: Si le roi savait ça (Al servizio dell’imperatore), (İmparatorun hizmetinde), Yönetmen: Caro Canaille ve Edoardo Anton, Arnaude rolünde.

17. 1958: Le Train de 8h 47 (8.47 treni), (Film yarım kaldı), Yönetmen: Jack Pinoteau.

18. 1958 : Le Piège  (Tuzak), Yönetmen: Charles Brabant, Cora Caillé rolünde.

19. 1959: Des femmes disparaissent (Kadınlar ortadan kayboluyor), Yönetmen: Edouard Molinaro, Coraline Merlin rolünde.

20. 1959: Ça n’arrive qu’aux vivants  (Bu sadece yaşayanların başına gelir), Yönetmen: Tony Saytor, Gloria Selby rolünde.

21. 1959: Oh! Qué mambo (Oh! ne mambo)(Il Giovane leone), Yönetmen: John Berry, Dario Moreno ile birlikte Viviane Montero rolünde.

22. 1958: Le fauve est lâche (Korkak canavar), Yönetmen: Maurice Labro, Sadece filmdeki şarkıyı söylüyor.

23. 1959: L’Île du bout du monde (Dünyanın sonundaki ada), Yönetmen: Edmond T. Grėville, Jane rolünde.

24. 1960: Gastone, Yönetmen: Mario Bonnard, Sonia rolünde.

25. 1960: Boulevard  (Bulvar), Yönetmen: Julien Duvivier, Jenny Dorr rolünde.

26. 1960: A qualcuna piace calvo (Bazıları kel sever), Yönetmen: Mario Amendola, Marcella Salustri rolünde.

27. 1960: Marie des Isles (Adaların Meryemi), Yönetmen: Georges Combret, Julie rolünde.

28. 1960: La dolce vita (Tatlı hayat), Yönetmen: Federico Fellini, Fanny rolünde.

29. 1960: Noi siamo due evasi (Biz kaçan iki mahkumuz), Yönetmen: Giorgio Simonelli, Odette rolünde.

30. 1961: Le Sahara brûle (Sahra yanıyor), Yönetmen: Michel Gast, Lénq rolünde.

31. 1961: La Fille dans la vitrine (La ragazza in vetrina) (Penceredeki kız), Yönetmen: Luciano Emmer, Chanel rolünde.

32. 1961: La Loi de la guerre (Legge di guerra) (Savaş hukuku), Yönetmen: Bruno Paonlinelli, Olga rolünde.

33. 1961: Jeunesse de nuit (Gioventù di notte) (Geceleri gençlik), Yönetmen: Mario Sequi, Elvi rolünde.

34. 1961: Dans la gueule du loup (Kurt ininde), Yönetmen: Jean-Charles Dudrument, Barbara Yabakos rolünde.

35. 1961: En pleine bagarre (Mani in alto) (Bir kavganın ortasında), Yönetmen: Giorgio Bianchi.

36. 1961: Le Jeu de l’assassin (Mörderspiel)(Suikatçinin oyunu), Yönetmen: Helmut Ashley, Eva Troger rolünde.

37. 1962: Le Secret de d’Artagnan (Il Colpo segreto di d’Artagnan) (D’Artagnan’ın gizli darbesi), Yönetmen: Siro Marcellini, Carlotta rolünde.

38. 1963: Totò et Cleopâtra (Totò e Cleopatra) (Totò ve Kleopatra), Yönetmen: Fernando Cerchio, Cleopatra rolünde.

39. 1963: Queste pazze, pazze donne (Bunlar çılgın, çılgın kadınlar), Yönetmen: Marino Girolami, Martini’nin karısı Giulia rolünde.

40. 1963: Tempête sur Ceylan (Das Todesauge von Ceylon)(Seylan üzerinde fırtına), Yönetmen: Gerd Oswald ve Giovanni Roccardi, Gaby rolünde.

41. 1963: L’Accident  (Kaza), Edmond T. Greville, Andréa rolünde.

42. 1964: La Traite des blanches (Beyaz köle), Yönetmen: Georges Combret, Louisa rolünde.

43. 1964: Requiem pour un caïd (Bir patron için ağıt), Yönetmen: Maurice Cloche, Éva rolünde.

44. 1964: Filles et Garçons (Oltraggio al pudore) (Tevazuya karşı öfke), Yönetmen: Silvio Amadio, Giovenella’nın kızkardeşi rolünde.

45. 1964: Le Dernier Tiercé (Son katman), Yönetmen: Richard Pottier, Lydia rolünde.

46. 1964: Les Martiens ont douze mains (I marziani hanno dodici mani) (Marslıların on iki eli var), Yönetmen: Castellano et Pipolo, Matilde Bernabel rolünde.

47. 1964: La Corde au cou (Boynundaki ip), Yönetmen: Joseph Lisbona, Clara rolünde.

48. 1965: Aventure à Beyrouth (La Dama de Beirut)(Beyrut’ta Macera), Yönetmen: Ladislas Vajda, Gloria Lefevre rolüyle.

49. 1968: Le Mois le plus beau (En güzel ay), Yönetmen: Guy Blanc, Claudia rolüyle.

50. 1969: Ölümsüz (Z), Yönetmen: Constantin Costa-Gavras, Nick’in kızkardeşi rolüyle.

51. 1969: L’Astragale, Yönetmen: Guy Casaril, Annie rolüyle.

52. 1969: Les Martiens ont douze mains (I marziani hanno dodici mani) (Marslıların on iki eli vardır), Yönetmen: Castellano et Pipolo, Matilde Bernabei rolünde.

53. 1969: Satyricon, Yönetmen: Federico Fellni, Fortunata rolünde.

54. 1970: Edipeon (Odeipus), Yönetmen: Lorenzo Artale , Giusi rolünde.

55. 1970: Tropique du Cancer (Yengeç dönencesi), Yönetmen: Joseph Strick, Prenses rolünde.

56. 1970: Les Brebis du révérend (Kyrkoherden)(Muhterem koyun, Papaz), Yönetmen: Torgny Wickman, kontes rolünde.

57. 1970: Le Tombeur (The Man Who Had Power Over Women)(Kadınlar üzerinde gücü olan adam), Yönetmen: John Krish, Madam Franchetti rolünde.

58. 1970: Ciao Federico! (Merhaba Federico!), Belgesel, Yönetmen: Gideon Bachmann, Kendisi.

59. 1971: Le Belve (Yaratıklar), Yönetmen: Giovanni Grimaldi, Lisa rolünde (Cincilla’daki bölüm)

60. 1971: Un prėtre á marier (Il prete sposato)(Evlenecek bir rahip) Yönetmen: Marco Vicario, Signora Bellini rolünde.

61. 1972: Racconti proibiti… di niente vestiti (Yasak hikayeler… kifayetsiz), Yönetmen: Brunello Rondi, Prudenzia rolünde.

62. 1972: Le p’tit vient vite (Küçük olan hızla geliyor), Yönetmen: Louis-Georges Carrier, Hemşire rolünde.

63. 1973: Amarcord (Hatırlıyorum), Yönetmen: Federico Fellini, Kuaför Gradisca rolünde.

65. 1975: Paolo Barca maestro elementare praticamente nudista (Paolo Barca, ilkokul öğretmeni, neredeyse çıplak), Yönetmen: Signora Cacchio, Öğretmen Rosaria Cacchiò rolünde.

64. 1975: La Bagarre du samedi soir, (Il tempo degli assassini) (Katillerin zamanı), Yönetmen: Marcello Andrei, Rossana rolünde.

65. 1975: Paolo Barca, maestro elemantare, praticamente nudista (İlkokul öğretmeni Paolo Barca neredeyse çıplak), Yönetmen: Flavio Mogherini, Bayan Cacchiò.

66. 1975: La Banca di Monate (Monate Bankası), Yönetmen: Francesco Massaro, Adelmo’nun karısı Melissa rolünde.

67. 1977: Stato interessante (İlginç durum), Yönetmen: Sergio Nasca, İkinci hikayede Tilde La Monica rolünde.

68. 1978  Les Rendez-vous d’Anna (Anna’nın Buluşmaları), Yönetmen: Chantal Akerman, İda rolünde.

69. 1980 : Le Chemin perdu, Yönetmen: Patricia Moraz, Maria Tonelli rolünde.

70. 1980: Qu’est-ce qui fait courir David?, (David’i koşmaya iten şey nedir?), Yönetmen: Élie Chouraqui, David’in annesi Sarah rolünde.

71. 1983: Les Années 80 (80’ler), Belgesel, Yönetmen: Chantal Akerman, Kendisi.

72. 1983: La Mort de Mario Ricci, (Mario Ricci’nin ölümü), Yönetmen: Claude Goletta, Solange rolünde.

73. 1985: Diesel, (Dizel), Yönetmen: Robert Kramer, Mickey rolünde.

74. 1985: Vertiges (Vertigo), Yönetmen: Christine Laurent, Constance rolünde.

75. 1986: Exit-exil, (Sürgün), Yönetmen: Luc Monheim, Solange rolünde.

76. 1989: La Nuit de l’éclusier (Die nacht des Schleusenwarts)(Kilit bekçisinin gecesi), Yönetmen: Franz Rickenbach, Hélène Belloz rolünde.

77. 1989: Pentimento, (Pişmanlık) Yönetmen: Tonie Marshall, Maddeleine rolünde.

78. 2000: La Fidélité (Özgür Duygular), Yönetmen: Andrjzej Zulawski, Clélia’nın annesi rolünde.

79. 2001: Regina Coeli (Cennetin kraliçesi), Yönetmen: Nico D’Alessandria, Kraliçe Regina rolünde.

80. 2002: La Vérité sur Charlie (The Truth About Charlie)(Charlie hakkındaki gerçekler), Yönetmen: Jonathan Demme, siyah giyinmiş gizemli kadın rolünde.

Televizyon Film ve Dizileri

01. 1951: La Course du flambeau (Meşale koşusu), Yönetmen: Max de Rieux.

02. 1952: La Cruche cassée (Kırık sürahi), Yönetmen: Bernard Hecht.

03. 1955: Christophe C… , Yönetmen: Jean-Paul Carrère.

04. 1955: Le Héros et le Soldat (Kahraman ve asker), Yönetmen: Marcel Bluwal.

05. 1956: Doris, Yönetmen: Jean Vernier, Doris rolünde.

06. 1962: Les Trois Henry (3. Henry), Yönetmen: d’Abder Isker.

07. 1964: Le Procès de Mary Dugan (Mary Dugan’ın soruşturması), Yönetmen: Jean-Marie Coldefy, Mary Dugan rolünde.

08. 1966: Comment ne pas épouser un milliardaire (Bir milyarderle nasıl evlenmezsiniz) 13 dakikalık 26 bölümlük TV dizisi, Yönetmen: Lazare Iglesis, Delia Delamarre rolünde.

09. 1967: Le Golem (Gustav Meyrink’in romanından TV filmi), Yönetmen: Jean Kerchbron, Angelina rolünde.

10. 1969: Le Mas Théotime (Henri Bosco’nun romanından), TV filmi, Yönetmen: Jacques Florian, Geneviève rolünde.

11. 1972: Comme avant, mieux qu’avant (Eskisi gibi eskisinden daha iyi), Yönetmen: Yves-André Hubert, Fulvia Gelli rolünde.

12. 1978: Jean-Christophe (52 dakikalık 9 bölümlük Tv dizisi, Yönetmen: François Villiers.

13. 1979: Lucrèce Borgia (Lükres Borjiya), Yönetmen: Yves-André Hubert, Lucrèce Borgia rolünde.

14. 1980: Le président est gravement malade (Başkan ağır hasta), Yönetmen: Yves Ciampi, Edith Wilson rolünde.

15. 1980: Un pas dans la forêt (Ormanda bir adım), Yönetmen: Claude Mourthé.

16. 1982: Les Confessions du chevalier d’industrie Félix Krull, (Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull) (Sanayi Baronu Felix Krull’un itirafları), Yönetmen: Bernhard Sinkel, Madam Houpflé rolünde.

17. 1982: L’Enfant et les Magiciens (Çocuk ve shirbazlar), Yönetmen: Philippe Arnal, Marguerite Teyze rolünde.

18. 1984: Sortie interdite (Çıkış yasaktır), Yönetmen: Patty Villiers, Mado rolünde.

19. 1985: Les Bottes rouges (Kırmızı çizmeler), Yönetmen: Jeannette Hubert.

20. 1985: Mariage (Evlilik), Yönetmen: Lazare Iglesis.

21. 1986: L’Amour tango (Aşk tangosu), Yönetmen: Régis Forissier, Angèle rolünde.

22. 1987: La Malle (Araba bagajı), Yönetmen: Gouffe d’Hervé Basle

23. 1988: On the Orient (Doğuda), (Ray Bradbury sunduğu 8 bölümlük 2. sezon TV dizisi) Yönetmen: Frank Cassenti, Minerva Halliday rolünde.

24. 1988: Lundi noir (Kara pazartesi), Yönetmen: Jean-François Delassus.

25. 1991: Crimes et Jardins (Suçlar ve bahçeler), Yönetmen: Jean-Paul Salomé, Suzanne rolünde.

26. 1992: Les Cœurs brûlés (Yanmış kalpler), (90 dakikalık 8 bölümlük TV dizisi), Yönetmen: Jean Sagols, Julia Bertyl rolünde.

27. 1997: Les Héritiers (Mirasçılar), Yönetmen: Josée Dayan, Zizi rolünde.

28. 1998: Le Dernier Fils (Son oğul), Yönetmen: Étienne Périer, Elisabeth Haas rolünde.

29. 1999: La Nuit des hulottes (Baykuşların gecesi) Yönetmen: Michaëla Watteaux, Rainette Leblanc rolünde.

30. 2002: La Source des Sarrazins (Sarrazinlerin kaynağı), Yönetmen: Denis Malleval, Rose rolünde.

Müzik

01. 1955: Le Rififi ; Johnny Guitar ; Si tu m’aimais ; J’aime valser dans tes bras (Eğer beni sevdiysen kollarında vals yapmayı seviyorum), EP Philips 432.044.

02. 1956: Fais-moi mal Johnny (Acıt beni, Johnny) ; Strip-rock ; Alhambra rock ; Rock des petits cailloux, Söz yazarı: Boris Vian, LP Philips N 76.089 R, repris en EP Philips 432.131 Magali Noël numéro 2 : Rock and Roll (1957).

03. 1957: Pan, pan, pan, poireaux pomm’de terre (Tava, tava, tava, pırasa ve patates), Söz yazarı: Boris Vian, SP Philips 372.398.

04. 1957: Magali se déchaîne : Mon oncle Célestin ; Oh ! si y avait pas ton père ; Eh ! Mama (Magali çılgına dönüyor: Amcam Célestin; Ah ! eğer baban olmasaydı; Hey! anne) Söz yazarı: Boris Vian etc.), EP Philips 432.185.

05. 1957: Sexy songs : Oh ! (c’est divin) ; Nous avions vingt ans ; Mon a, mon amour (Oh! (ilahi); Yirmi yaşındaydık; Benim aşkım) Söz yazarı: Boris Vian etc., EP Philips 432.193.

06. 1964: Magali Noël chante Boris Vian (Magali Noël Boris Vian şarkıları söylüyor),(Boris Vian’dan 12 yeni şarkı), LP, Jacques Canetti.

07. 1975: Magali Noël : Album 12 titres (La femme au miroir) (Magali Noël: 12 parçalık albüm), (Aynadaki kadın).

08. 1980: Magali Noël : Fais-moi mal Johnny, (İngilizce yeni versiyonu: Hurt me bad Johnny), Söz yazarı: Boris Vian etc.), LP Disques Lazer / Distribution Carrere 67.486 (CD olarak yayınlanmadı).

09. 1988: Magali Noël chante Boris Vian (Magali Noël Boris Vian parçaları söylüyor), CD Jacques Canetti / Musidisc.

10. 1989: Regard sur Vian, (Vian’a Bakış), (Kızı Stéphanie Noël ile birlikte söylediği şarkılar 9 ve 10 Kasım 1989’da Beausobre’de halka açık olarak kaydedildi. Yapımcılığını Jean-Claude Vial’in üstlendiği bir ve iki CD’lik yapımı Buda Müzik üstlendi. Dağıtımını ise Ares tarafından yapıldı.

11. 1996: Soleil blanc (Beyaz güneş), Prévert 96, CD Sony / Dreyfus.

12. 2002: Magali Noël chante Boris Vian (Magali Noël Boris Vian’ı söylüyor), CD Productions Jacques Canetti 589 703-2.

13. 2002: Magali Noël, (1950’lerdeki beş 45’liğin tüm parçalarının yanında 1964 LP’sinden bir parçayı içerir), Mercury (CD Story) 063 010-2.

14. 2002: Magali Noël, Rock and Roll, Mercury / Philips 063 031-2.

15. 2009: Regard sur Vian (Vian’a bakış), 1989’da yayınlanan çift CD’nin yeniden basımı. (Disques Office/Disques Dreyfus – réf. 46050 362842)

16. 2011: Forever (Daima), 16 Haziran-7 Temmuz 2010 tarihleri arasında Paris’teki Ferber Stüdyosu’nda kaydedilen 20 parçadan oluşan albüm, (Disques Dreyfus).

17. Année Inconnue: Les grands succès (Bilinmeyen Yıl: Büyük başarılar), 1975 ve 1980’deki LP’leri bir araya getiren 20 parçalık CD.

Oynadığı Tiyatro Oyunları

01. 1949: George Dandin, Yazar. Molière, Yönetmen: Jean-Marie Serreau ve François Vibert, Dekor: François Ganeau, Batı Almanya ve Fransa’daki turnelerde oynanmıştır.

02. 1949: Le Miracle de l’homme pauvre (Yoksul adamın mucizesi), Yazar: Marian Hemar, Yönetmen: André Clavé, Mulhouse Belediyesi Drama Tiyatrosu Merkezi’nde sergilendi.

03. 1950: Le Miracle de l’homme pauvre (Yoksul adamın mucizesi), Yazar: Marian Hemar, Yönetmen: André Clavé, Montparnasse Tiyatrosu’nda sergilendi.

04. 1954: La Puce à l’oreille (Kulaktaki pire), Yazar: Georges Feydeau, Yönetmen: Georges Vitaly, Célestins Tiyatrosu’nda sergilendi.

05. 1954: L’Amour des quatre colonels (Dört albayın aşkı), Yazar: Peter Ustinov’dan uyarlayan Marc-Gilbert Sauvajon, Yönetmen: Jean-Pierre Grenier, Fontaine Tiyatrosu’nda sergilendi.

06. 1954: Si jamais je te pince!... (Eğer seni çimdiklersem), Yazar: Eugène Labiche, Yönetmen: Georges Vitaly, La Bruyère Tiyatrosu’nda sergilendi.

07. 1957: Pygmalion, Yazar: George Bernard Shaw, Yönetmenlik, dekor ve kostümler: Jean Marais, Célestins Tiyatrosu’nda sergilendi.

08. 1960: Deux sur la balançoire (İki kişi salıncakta) Yazar: William Gibson, Yönetmen: Luchino Visconti (Jean Marais ile birlikte), Célestins Tiyatrosu’nda sergilendi.

09. 1961: Louisiane, Yazar: Marcel Aymé, Yönetmen: André Villiers, Renaissance Tiyatrosu’nda sergilendi.

10. 1965: L’amour, vous connaissez? (Aşkı bilir misin?), Yazar: Bill Manhoff, Yönetmen: Raymond Gérôme, Ambassadeurs Tiyatrosu’nda sergilendi.

11. 1966: Mouche (Uçmak) Başarılı bir Brodway müzikalinin Puul Misraki tarafından uyarlanmış oyunun müziği ve şarkı sözleri Bob Merrill’e, librettosu Michael Stewart’a aittir. Öykü Paul Gallico’nun The Love of Seven Dolls (Yedi kuklanın aşkı) isimli kısa öyküsüne dayanmaktadır. Bu hikaye, Leslie Caron’un başrol oynadığı Lili filminin ve ayrıca Carnival müzikalinin ilham kaynağıydı. Yönetmen: Raymundo de Larrain, Porte-Saint-Martin Tiyatrosu’nda sergilendi.

12. 1968: La Dame de chez Maxim (Maksim’deki Kadın), Yazar: Georges Feydeau, Yönetmen: Jacques Charon, Célestins Tiyatrosu’nda sergilendi.

13. 1970: Sweet Charity (Tatlı Charity), Bob Fosse ve Paul Glover’ın müzikal komedisi, (Sydney Chaplin ve Jacques Duby ile birlikte.)

14. 1971: Le Septième Commandement : Tu voleras un peu moins… (Yedinci emir: biraz daha az çalacaksın…), Yazar: Dario Fo, Yönetmen: Jacques Mauclair, Carcassonne Festivali’nde, yaz festivallerinde ve Odéon Ulusal Tiyatrosu’nda sergilendi.

15. 1971: Les Trois Mousquetaires (Üç silahşörler) Yazar: Alexandre Dumas, Yönetmen: Michel Berto, Théâtre du Midi Tiyatrosu ile Carcassonne Festivali’nde sergilendi.

16. 1972: Le Septième Commandement : Tu voleras un peu moins… (Yedinci emir: biraz daha az çalacaksın…), Yazar: Dario Fo, Yönetmen: Mauclair, turnelerde sergilendi.

17. 1972: Un pape à New-York (The House of Blue Leaves) (New York’ta bir papa), Yazar: John Guare, Yönetmen: Michel Fagadau, Gaîté-Montparnasse Tiyatrosu’nda sergilendi.

18. 1976: Remember, revue (Revüyü unutma), Yazar: André Levasseur, Aimé Barelli’nin 12 kız ve 12 erkekten oluşan orkestrası, Sporting Monte-Carlo’da sergilendi.

19. 1976: Mère Courage (Cesaret Ana), Yazar: Bertolt Brecht, Yönetmen: François Rochaix, Carouge Tiyatrosu’nda sergilendi.

20. 1979: Lucrèce Borgia (Lükres Borjiya), Yazar: Victor Hugo, Yönetmen: Roger Hanin (Michel Auclair, David Clair ve Jean-Marie Galey ile birlikte).

21. 1980: La Staaar (Yıldız), Magali Noël ile Louis Thierry,’nin düşüncesiyle yazılan müzikal komedi, Yönetmen: Louis Thierry, Koreografi: Jean Moussy, Müzik: François Rauber ve Michel Cœurio, Fontaine Tiyatrosu’nda sergilendi.

22. 1986: Cabaret (Kabare), Müzikal komedi, Yönetmen: Jérôme Savary, Lyon 8. Tiyatro ile Nice ve Montpellier Treize Vents tiyatrosunda sergilendi.

23. 1987: Cabaret (Kabare), Müzikal komedi, Yönetmen: Jérôme Savary, Mogador Tiyatrosu’nda sergilendi.

24. 1989: Regards sur Vian (Saygılarımızla Vian), Boris Vian’a adanmış müzikal gösteri, Morges, Beausobre Tiyatrosu’nda sergilendi.

25. 1991: Le Coin de non retour (Dönüşü olmayan köşe), Yazar: Jean-Claude Danaud, Yönetmen: Jacqueline Bœuf, Lyon Tête d’or Tiyatrosu’nda sergilendi.

26. 1993: Enfin seuls! (Nihayet yalnız!) Yazar: Lawrence Roman, Yönetmen: Michel Fagadau, Fransa, İsviçre ve Belçika turnesinde sergilendi.

27. 1996: Soleil blanc-Prévert 96 (Beyaz güneş-Prévert 96) Jacques Prévert’e adanmış müzikal gösteri, Champs-Élysées Komedi Tiyatrosu’nda sergilendi.

28. 2004: Chansons volent (Şarkılar uçuyor), Boris Vian, Jacques Prévert, Jacques Brel ve Léo Ferré’ye ve sonrasına adanmış müzikal gösteri, Carouge Tiyatrosu’nda sergilendi.

29. 2005: La Dette (Bırak bunu) Yazar: Stefan Zweig, Yönetmen: Didier Long, Tiyatro 14 Salonu’nda sergilendi.

30. 2008: Le Clan de Magali Noël (Magali Noël klanı), Boris Vian, Jacques Prévert ve Raymond Queneau’ya ve sonrasına adanmış müzikal gösteri, Neuchâtel Passage Tiyatrosu’nda sergilendi.

Fotoroman

01. 1954: Chanson pour Gloria (Song for Gloria)(Gloria için şarkı), yayınlanmamış tam roman, Maurice Gilmer ile birlikte.

İzmir’in unutulan sanatçıları 12 – Max Algop Maxudian

Ali Rıza Avcan

Max Algop Maxudian, yirminci yüzyılın başlarında (1912-1949), Fransa‘nın en ünlü tiyatro ve sinema oyuncularından biriydi.

12 Haziran 1881’de İzmir‘de (Smyrna) doğdu. On iki yaşındayken (1893) anne ve babasıyla birlikte Fransa‘ya taşındı. 1904’te Paris Konservatuarı‘nın tiyatro bölümünden mezun oldu ve burada Victor Hugo‘nun “Kralın Eğlencesi” isimli tiyatro oyununun kahramanlarından Triboulet‘in monoloğuyla birincilik ödülünü kazandı. Sanatı, trajik üslup, içsel acelecilik, net diksiyon, uyumlu jestler ve samimi uygulamalarla karakterize ediliyordu. Aynı zamanda sık sık Avrupa ve Amerika’ya giden ünlü tiyatro oyuncusu Sarah Bernhardt‘ın rol arkadaşıydı.

Maxudian, yeni sanat türü olan sinemaya girmeye karar verdiğinde Bernhardt‘ı takip etti. 1912’den başlayıp 1950’lere kadar uzanan toplam 74 filmlik kariyerinin başlangıcını oluşturan Les amours de la reine Élisabeth (Kraliçe Elizabeth’in Aşkları)’te Sarah Bernthardt‘la birlikte oynadı. Louis Mercanton ve Roger Lion gibi yönetmenlerin favorisiydi. Özellikle yönetmen Abel Gance‘ın beğenilen tarihi filmi Napolyon‘daki (1927) Barras rolüyle hatırlandı. Sessiz filmlerde ve sesli film döneminin başında genellikle kötü adam rollerini oynardı. Son filmi 1949’da çekilen Ronde de nuit (Gece devriyesi) idi. 1950 yılında ise tiyatro ve sinema dünyasından ayrıldı.

Maxudian, 20 Temmuz 1976’da doksan beş yaşındayken Paris‘in banliyölerinden Boulogne-Billancourt‘ta vefat etti.

Filmografisi

01. Menace de mort, Sanger rolüyle, 1950
02. Le furet, Le préfet rolüyle, 1950
03. Ronde de nuit, albay rolüyle, 1949
04. Les souvenirs ne sont pas à vendre, Dupuis rolüyle, 1948
05. İçimizdeki şeytan, okul müdürü rolüyle, 1947
06. Les trois valses, Napoléon III rolüyle, 1938
07. L’avion de minuit, Alberstein rolüyle, 1938
08. L’escadrille de la chance, patron rolüyle, 1938
09. La rue sans joie, 1938
10. Un soir à Marseille, Bay Ducret rolüyle, 1938
11. Puits en flammes, Samosh rolüyle, 1937
12. Cargaison blanche, kumandan rolüyle, 1937
13. Stadt Anatol, Samosh rolüyle, 1936
14. Passé à vendre, bankr rolüyle, 1936
15. Les deux gamines, peder Bénazer rolüyle, 1936
16. Siyah Gözler, 1935
17. Bourrasque, kumandan Moktar rolüyle, 1935
18. Golgotha, 1935
19. Le miroir aux alouettes, Le Persan rolüyle, 1935
20. Le clown Bux, Djambie rolüyle, 1935
21. La nuit imprévue, Kısa film, 1934
22. L’assassin est parmi nous, Kısa film, 1934
23. Trois balles dans la peau, yargıç Lebon rolüyle, 1934
24. L’amour qu’il faut aux femmes, doktor rolüyle, 1934
25. Le simoun, Marzuck rolüyle, 1933
26. La voix sans visage, başkan rolüyle, 1933
27. Direct au coeur, doktor Bernard rolüyle, 1933
28. Rocambole, Charles de Morlux rolüyle, 1933
29. Brumes de Paris, 1932
30. Nuits de Venise, Yabancı baron rolüyle, 1931
31. L’étrangère, Le colon rolüyle, 1931
32. Öldüren Adam, Mehmed Paşa rolüyle, 1931
33. Eau, gaz et amour à tous les étages, Kısa film, 1930
34. Les deux mondes, Goldschneider rolüyle, 1930
35. La maison de La Flèche, Boris Waberski rolüyle, 1930
36. Le secret du docteur, doktor Brody rolüyle, 1930
37. Le défenseur, Bay Pernois rolüyle, 1930
38. Aşk Geceleri, Prosper Besagne rolüyle, 1930
39. Amour de louve, Kısa film, Taverny, 1929
40. L’appel de la chair, Paul Lambert rolüyle, 1929
41. Un soir au cocktail’s bar, Banker Myrtil-Breton rolüyle, 1929
42. Vénus, Prens Mario Zarkis rolüyle, 1929
43. Le perroquet vert, Baba rolüyle, 1929
44. L’eau du Nil, Wirsocq rolüyle, 1928
45. Marys großes Geheimnis, 1928
46. Mon Paris, Nicolas Desprès rolüyle, 1928
47. Feu!, Baron Dimitri rolüyle, 1927
48. Napolyon, Barras rolüyle, 1927
49. Les dévoyés, Paul Mareuil rplüyle, 1926
50. La chèvre aux pieds d’or, Ursac rolüyle, 1926
51. Le réveil, Sylvanie prensi Mégée’li Grégoire rolüyle, 1925
52. La clé de voûte, Sardan isimli artist rolüyle, 1925
53. Le calvaire de Dona Pia, Tanaret rolüyle, 1925
54. La terre promise, Moise Sigoulim rolüyle, 1925
55. Les amours de Rocambole, Le maharadjah rolüyle, 1924
56. J’ai tué!, Oryantalist profesör Dumontal rolüyle, 1924
57. La fontaine des amours, Lucas rolüyle, 1924
58. The Arab, Vali rolüyle, 1924
59. Les premières armes de Rocambole, Le maharadjah rolüyle ,1924
60. Os Olhos da Alma, Diogo de Sousa rolüyle, 1923
61. Aux jardins de Murcie, Domingo rolüyle, 1923
62. A Sereia de Pedra, Metalci Manastırı bekçisi Pedro rolüyle, 1923
63. La roue, Mineralog Kalatarikarascopoulos rolüyle, 1923
64. Le Pauvre Village, Léonard Varonne rolüyle, 1922
65. Phroso, Mouraki Paşa rolüyle, 1921
66. Şahane gönül, Kısa film, Halt Markisi rolüyle, 1921
67. L’éternel féminin, General Karakas rolüyle, 1921
68. Son aventure, Kısa film, 1919
69. Cronstadt, Kısa film, 1918
70. Bouclette, Baron Henri rolüyle, 1918
71. Le tablier blanc, 1917
72. Anne de Boleyn, Kısa film, Henry VIII rolüyle, 1914
73. Adrienne Lecouvreur, Kısa film, Maurice de Saxe rolüyle, 1913
74. Les amours de la reine Élisabeth, Kısa film, Nottingham Kontu Howard rolüyle, 1912

Queen Elizabeth, 1912, Sara Bernhardt, Max Maxudian, Lou Tellegen.

İzmir’in unutulan sanatçıları 3 – Giulietta De Riso

Ali Rıza Avcan

Güulietta de Riso, 19 Temmuz 1898’de İzmir‘de doğup, 17 Nisan 1988’de Roma‘da ölen bir tiyatro ve sinema sanatçısıdır.

İzmir‘de doğduktan sonra İtalya’ya nasıl ve neden gittiği, ailesinin kimlerden oluştuğu; ayrıca, İtalyan asıllı bir Levanten mi yoksa başka bir milliyetten mi geldiği belli değildir.

İlk oyunlarından biri, Giulio Piazza‘nın Giulietta de Riso için yazıp ilk kez 7 Aralık 1908’de Torino‘daki Teatro Balbo‘da sergilenen “La Figlia di Lola” (Lola’nın Kızı) isimli 3 perdelik komedisidir. Bu oyunda 12 yaşındaki Giulietta De Riso, bir şarkı yazarı annenin kızı olarak annesinin özgür yaşamına engel olmamak için bir aile tanıdığı ile yaşar ve annesiyle bir araya geldiğinde hayatın yeni, tuhaf durumuna, şüphelere ve sorunlara karşı koyamayıp hastalanan ve ölen bir kızı canlandırır. (1)

Beyaz perdedeki ilk çıkışını ise 1911-1914 döneminde henüz on üç yaşındayken akrabası Giuseppe De Riso ile birlikte Ambrosio Film için Arturo Ambrosio, Gino Zaccaria ve Luigi Maggi‘nun yaptığı 9 kısa filmle yaptı. Devamında ise 1913’den 1917’ye kadar 9 uzun metrajlı filmde oynadı. 1920’lerde İtalia Almarante ve Tullio Carminati ile birlikte Luigi Almirante Company şirketine bağlı çalışmış, 1928’de Memo Banassi ile birlikte kendi şirketini kurmuştu. Giulietta De Riso‘nun düzenli yardımcı oyuncuları Mario Bonnard, Carlo Campogalliani ve Gigetta Morano idi.

Sinemanın sesli düzene geçtiği 1927 sonrasında ise 1934 ile 1957 yılları arasında İl Cardinale Lambertini (1934), Abbandono (1940), Finalmente Si (1944) ve Mattino di Primavera (1957) isimli 4 filmde rol aldı. Kardinal Lambertini‘nin Parsifal Bassi tarafından yönetilen ilk sesli versiyonunda Isabella Pietramelara rolünü oynadı.

1936’da Rodolfo De Angelis, Ernesto Ferrero ve Mario Consiglio tarafından yönetilen üç ses için eğlenceli bir diyalog olan 78 rpm E’un Tango (It’s a Tango)’yu kaydetti. Radyoda da çalıştı ve 1944’te Erminio Macario ile Mario Amendola‘nın “Scandalo al Collegio” adlı revüsünün oyuncuları arasında yer aldı.

Giulietta De Riso, senarist Arpad De Riso‘nun ablası ve oyuncular Alfonso, aktör ve yönetmen Camillo di Riso ve aktör Giuseppe de Riso‘nun akrabasıydı.

(1) Piazza, G. Un Triestino Dimendicato (Leone Fortis), La Porta Orientale, Anno VII, Fasc. 1-2, Gennaio Febbraio, 1937-XV, 557-558.

“E Un Tango”Rodolfo de Angelis, Giulietta De Riso, Orkestra Şefi: Mario Carlo Consiglio.

Fotoğrafları

Uzun metrajlı filmleri

1) 1913, Mater Dolorosa (Acılı Anne), Yönetmen: Mario Caserini

2) 1913, I Promessi Sposi (Nişanlı), Yönetmen: Eleuterio Rodolfi

3) 1914, Addio Felicitá! (Güle Güle Mutluluk), Yönetmen: Enrico Novelli

5) 4) 1914, L’reditá Della Laguna (Lagünün Mirası), Yönetmen: Enrico Novelli

6) 1914, Napoleone, Epopea Napoleonica (Napolyon, Napolyon Destanı), Yönetmen: Edoardo Bencivenga

7) 1915, Fiorenza mia! (Benim Florencem!), Yönetmen: Enrico Novelli

8) 1916, La Moglie del Dottore (Doktorun Karısı), Yönetmen: Giovanni Zannini

9) 1917, Crevalcore, Yönetmen: Romolo Bacchini

10) 1917, La Crociata Degli Innocenti (Masumların Haçlı Seferi), Yönetmen: Alessandro Blasetti & Gino Rossetti & Alberto Traversa

11) 1934, Il Cardinale Lambertini (Kardinal Lambertini), Yönetmen: Parsifal Bassi, Isabella Pietramelara olarak…

12) 1940, Abbandono (Terkediş), Yönetmen: Mario Mattoli, “Dolores” olarak…

13) 1940, Finalmente si (Sonunda Evet), Yönetmen: Ladislao Kish, “Zia Clotilde” olarak.

14) 1957, Mattino di Primavera (Bahar Sabahı), Yönetmen: Giacinto Solito

Kısa Filmleri

1) 1911, Uno Strano Invito a Pranzo (Öğle Yemeğine Garip Bir Davet)

2) 1911, La Dannazione di Caino (Kabil’in Lanetlenmesi), Yönetmen: Luigi Maggi

3) 1911, Il Cero Della Vita (Hayat Mumu)

4) 1913, Gigetta non é Gelosa (Gigetta KIskanç Değil)

5) 1913, Per İl Mio Amore (Aşkım İçin)

6) 1913, Il Bersaglio Vivente (Yaşayan Hedef), Yönetmen: Luigi Maggi

7) 1913, La Tratta dei Fanciulli (Çocuk Ticareti)

8) 1913, La Torre dei Vampiri (Vampir Kulesi), Yönetmen: Gino Zaccaria

9) 1915, Il Piú Grande Amore (En Büyük Aşk), Yönetmen: Enrico Novelli